10-Square-Meter Appartementen: Minimale woonruimte of maximale winst?

De lancering van een gebouw in het centrum van São Paulo – Brazilië was het gesprek van de dag vanwege de verrassende afmetingen van de appartementen van slechts 10 vierkante meter. Dit deed het debat oplaaien over de markttrend om steeds kleinere woningen te produceren en over het vermogen van deze woningen om aan de behoeften van de bewoners te voldoen.

Het lijdt geen twijfel dat dit type onroerend goed verband houdt met de nieuwste trends in de samenstelling van gezinnen. Het komt steeds vaker voor dat woningen slechts door één persoon, of hooguit door twee personen, worden bewoond. Volgens gegevens van de SEADE Foundation voor 2010, in de staat São Paulo, heeft bijna 40% van de huishoudens dit kenmerk, waarvan 13% bestaat uit een enkele bewoner.

Daarom zijn appartementengebouwen zo klein als het zojuist vrijgegeven gebouw niet bedoeld voor grote gezinnen, maar voor paren zonder kinderen, geëmancipeerde jongeren, gescheiden mensen, of zelfs ouderen in een steeds ouder wordende bevolking.

Wat is de minimaal noodzakelijke ruimte voordat de kwaliteit van leven in het gedrang komt?

Dit is zeker een oude discussie. Zij werd voor het eerst aangezwengeld door modernistische architecten en stedenbouwkundigen in het begin van de twintigste eeuw, en won bijzonder aan belang in het interbellum. In 1929, tijdens het tweede Internacional Congress of Modern Architecture (ICMA), een van de belangrijkste bijeenkomsten van de modernistische beweging die plaatsvond in Frankfurt, was het centrale thema precies dit en de grote architecten van die tijd, zoals Walter Gropius, Le Corbusier, en anderen, presenteerden hun thesis.

Op dat moment ging het er echter niet om te bespreken wat de minimale lengte van de woningen moest zijn, maar wat de basisbehoeften van het wonen waren, en het ging verder dan de huizen en appartementen zelf en omvatte de hele stad.

Het was uit deze discussies dat het begrip over de behoefte aan openbare groene gebieden, recreatiegebieden, dagopvang voor kinderen en collectieve wasserijen die het mogelijk maakten dat vrouwen speciaal bevrijd werden van huishoudelijke activiteiten, zich consolideerde. Ook was men het erover eens dat de Staat de plicht had de bevolking dergelijke omstandigheden te bieden door hun uitrusting en diensten openbaar en kosteloos aan de bevolking aan te bieden.

Gezien de context van een groot tekort aan woningen als gevolg van de oorlog, had deze discussie over minimale huisvesting voor de modernistische architecten ook te maken met de utopie van het garanderen van betaalbare woningen voor iedereen. Zij betoogden dat het mogelijk zou zijn om woningen in serie te produceren tegen zeer lage kosten, dankzij de industrialisatie van de bouw.

Onze huisvestingsbehoeften in de huidige context van de stad São Paulo zijn ook vrij complex. Maar deze onroerende goederen van 10 vierkante meter, verkocht voor bijna 100 duizend reais (ruwweg 32.000 USD), zijn ver van die modernistische utopie. Hoewel het gebouw heeft een reeks van apparatuur voor collectief gebruik, zoals keuken, wasserij, en ruimte om bezoekers te ontvangen, apparatuur voor de bewoners exclusief gebruik, zeker zal het ook hoge kosten van het condominium.

Bovendien, tegen een kostprijs van bijna 10.000 reais per vierkante meter, een van de grootste in de stad, deze appartementen in Vila Buarque – São Paulo zal helemaal niet betaalbaar voor de meeste van de bevolking. In deze context lijkt deze lancering veel meer verband te houden met de open mogelijkheden om, door de nuttige oppervlakte drastisch te verminderen, de winstmarges van de ontwikkelaar aanzienlijk te verhogen.

Orspronkelijk gepubliceerd op de blog van Raquel Rolnik op 21 augustus 2017.