Sensorimotor OCD (ook bekend als Somatisch Gerichte OCD) verwijst naar gevallen waarin mensen zich hyperbewust worden van hun lichamelijke gewaarwordingen, zoals hun ademhaling, slikken, of hartslag. Hoewel dit misschien niet zo erg klinkt voor iemand die het niet heeft meegemaakt, kan het diep schrijnend zijn.
Net als bij Pure O, ligt de sleutel tot het behandelen van Sensorimotor OCD niet in de blootstelling, maar eerder in de responspreventie. Voordat je verder leest, raad ik je aan eens te kijken naar Bewustzijn, Aandacht, Afleiding, en Ruminatie, want het vinden van de juiste balans tussen bewustzijn en aandacht is de kern van de oplossing voor Sensorimotor.
Iemand met Sensorimotor OCD houdt zich typisch bezig met drie verschillende mentale processen die het probleem in stand houden:
- Proberen de sensatie niet op te merken
- Controleren of ze de sensatie opmerken
- Analyseren/proberen uit te vinden hoe ze kunnen stoppen met het opmerken van de sensatie
Laten we deze een voor een nemen:
Proberen de sensatie niet op te merken
Proberen iets niet op te merken betekent dat je het uit je bewustzijn probeert te duwen. Zoals besproken in AAD&R, werkt dit niet. Je kunt iets niet uit je bewustzijn duwen, en als je dat wel probeert, moet je je aandacht erop richten, wat averechts werkt en het in je bewustzijn houdt.
Problemen met het onderscheid tussen bewustzijn en gerichte aandacht vormen de kern van sensorimotorische OCD, en de volgende twee bronnen zijn bedoeld om hierbij te helpen:
- Bewustzijn, aandacht, afleiding, en ruminatie biedt een theoretische bespreking van het verschil.
- How to Stoping Paying Attention biedt een oefening om mensen te helpen het verschil te ervaren.
Controleren/monitoren of ze de sensatie opmerken
Controle en monitoring houden in dat de aandacht op de sensatie wordt gericht. Het behoeft geen betoog dat het richten van de aandacht op iets geen goede strategie is voor iemand die probeert het niet meer op te merken. Gelukkig is, zoals besproken in AAD&R, het richten van de aandacht controleerbaar.
Analyseren/proberen uit te vinden hoe te stoppen met het opmerken van de sensatie
De persoon met sensorimotor probeert voortdurend uit te vinden hoe te stoppen met het opmerken van de sensatie en hoe te navigeren door het leven met dit probleem (met andere woorden, herkauwen). Deze constante analyse en planning houdt hen de hele tijd aan het denken over de sensatie. Gelukkig is analytisch denken ook controleerbaar. Voor hulp met dit deel van het probleem, kijk op Hoe te stoppen met herkauwen.
In het licht van het bovenstaande, hier is wat je moet doen om te ontsnappen aan Sensorimotor:
- Stop met controleren/controleren. Met andere woorden, stop met het richten van de aandacht op de gewaarwording.
- Stop met voortdurend analyseren/proberen uit te vinden hoe het probleem op te lossen. Met andere woorden, stop met herkauwen.
MAAR!
- Probeer niet te voorkomen dat u iets opmerkt. Met andere woorden, als het gevoel je bewustzijn binnenkomt, probeer het dan niet weg te duwen.
Er zijn nog een paar dingen die je in gedachten moet houden:
- Hoewel opmerken en herkauwen technisch gezien gescheiden fenomenen zijn, voelen ze in eerste instantie niet gescheiden aan voor iemand met Sensorimotor OCD, omdat ze, zodra ze het gevoel opmerken, onmiddellijk beginnen met analyseren/proberen uit te zoeken hoe ze kunnen stoppen met het opmerken. Het vergt oefening om dit onderscheid te zien, en om het opmerken te accepteren zonder in analyse/probleemoplossing te vervallen.
- Hoewel het van cruciaal belang is om het conceptuele onderscheid tussen bewustzijn en aandacht te begrijpen, is het in de praktijk niet altijd mogelijk om ze precies van elkaar te onderscheiden. Te precies proberen het onderscheid te maken tussen deze verschijnselen leidt alleen maar tot het richten van extra aandacht op iemands mentale activiteit, wat uiteraard contraproductief is. Het is daarom van essentieel belang om het onderscheid tussen bewustzijn en aandacht licht op te vatten en de grens tussen beide een beetje vaag te laten.
- Soms houdt iemand met Sensorimotor OCD zijn lichaam in de gaten omdat hij bang is een medisch probleem over het hoofd te zien. Als dit het geval is, is het belangrijk om deze rechtvaardiging te identificeren en aan te vechten. Wordt er eigenlijk wel iets bereikt met controleren? Als dat zo is, is er dan een andere manier om hetzelfde doel te bereiken zonder de hele tijd te controleren? Zolang een persoon deze rechtvaardiging niet loslaat, zal hij niet beter worden, omdat hij tegelijkertijd probeert te controleren en te stoppen met controleren, en dat kan niet allebei.
- Veel mensen die bezig zijn met hun sensorimotorische OCD voelen zich van streek wanneer hun aandacht teruggaat naar de lichaamsgewaarwording. Het is belangrijk om hen aan een paar dingen te herinneren:
- Je denkt al heel lang aan deze lichaamsgewaarwording, dus natuurlijk ga je die niet zomaar vergeten, en natuurlijk zal het van tijd tot tijd in je opkomen.
- Het doel is niet om te voorkomen dat dit gebeurt, het is om te leren dat je niet hoeft te blijven hangen als het gebeurt. Als je dit eenmaal hebt geleerd, zal het opmerken van de sensatie zo niet-bedreigend zijn dat je niet merkt dat je het hebt opgemerkt.
- Het feit dat je aandacht weer afdwaalt naar de sensatie is reden voor een feestje. Luister naar me: Als je aandacht terug afdwaalt naar de sensatie, betekent dat dat hij er eerst van weg moet zijn afgedwaald, wat betekent dat je je er met succes van hebt losgemaakt. Gefeliciteerd! Doe nu hetzelfde nog eens.
Speelt blootstelling een rol?
Zoals hierboven al is gezegd, is de sleutel tot deze behandeling “reactiepreventie”. Er zijn slechts twee soorten van blootstelling die ik gebruik met Sensorimotor:
- Het doen van iets vermeden.
- Het stellen van herinneringen aan de sensatie, om te oefenen zich niet bezig te houden met de sensatie, zelfs wanneer het in bewustzijn wordt gebracht. Deze exposure onderstreept ook dat bewustwording van de sensatie niet het probleem is en niet vermeden hoeft te worden.
Met name het bewust vasthouden van de aandacht voor de sensatie (wat helaas de meest voorkomende interventie is die therapeuten proberen) is geen effectieve exposure. In feite wordt de patiënt alleen maar gevraagd om een dwangneurose (het bewust richten van de aandacht op de sensatie) uit te voeren.
Samenvatting
Sensorimotor is eigenlijk uiterst eenvoudig te behandelen. De sleutel is de naald te vinden tussen bewustzijn en aandacht. Als je stopt met vechten tegen de mentale processen die je niet onder controle hebt, en begint te vechten tegen de processen die je wel onder controle hebt, zul je je heel snel veel beter voelen.