Beheer van hypercholesterolaemie bij postmenopauzale vrouwen

Bij beide geslachten neemt het aantal gevallen van coronaire hartziekten (CHD) toe naarmate de leeftijd vordert, hoewel het aantal gevallen van CHD bij vrouwen ongeveer 10 jaar achterblijft bij dat van mannen. Er is een sterke toename van het aantal gevallen van hart- en vaatziekten bij vrouwen na ongeveer de leeftijd van 50 jaar. De redenen hiervoor zijn niet volledig bekend en zijn ongetwijfeld multifactorieel. Uit transversale gegevens van grootschalige bevolkingsstudies blijkt dat rond het tijdstip van de menopauze het gehalte aan lage-densiteit-lipoproteïnen (LDL) met ongeveer 15 tot 25% toeneemt. Omdat deze stijging groter is dan bij mannen in dezelfde leeftijdsperiode en dicht bij de stijging komt die bij vrouwen na oophorectomie wordt waargenomen, is het waarschijnlijk dat verminderde circulerende oestrogeenniveaus in verband met de menopauze een rol spelen bij de ongunstige veranderingen in zowel de bloedlipidengehalten als de incidentie van hart- en vaatziekten. Er zijn duidelijke aanwijzingen dat behandeling van hypercholesterolemie het cardiovasculaire risico bij vrouwen, evenals bij mannen, vermindert. In de richtlijnen van het Amerikaanse National Cholesterol Education Program (NCEP) Adult Treatment Panel III (ATP III) worden dieet- en andere veranderingen in de levensstijl aanbevolen als eerstelijnstherapie. Als de behandelingsdoelstellingen niet met niet-farmacologische maatregelen kunnen worden bereikt, moet een behandeling met geneesmiddelen worden toegevoegd. Van de beschikbare lipidenverlagende middelen zijn HMG CoA-reductaseremmers (statines) de eerste keus om het LDL-cholesterolgehalte te verlagen. De gunstige effecten van statines op het gehalte aan hogedichtheid-lipoproteïnen (HDL) en triglyceriden zijn echter bescheidener, en het is niet bekend dat statines het gehalte aan lipoproteïnen (a) verlagen. Oestrogeen- of hormoonsubstitutietherapie (ERT/HRT) en nicotinezuur verbeteren de LDL- en HDL-cholesterolspiegels en verlagen ook de Lp(a)-spiegels. ERT/HRT wordt echter niet langer aanbevolen als eerstelijnstherapie ter vermindering van het CHD-risico. Nicotinezuur is bijzonder nuttig voor het verlagen van het triglyceridengehalte (net als fibraten) en het verhogen van het HDL-cholesterolgehalte. Galzuursequestreerders verlagen het LDL-cholesterolgehalte en verhogen het HDL-cholesterolgehalte enigszins. Zowel galzuursequestreerders als ERT/HRT hebben de neiging het triglyceridengehalte te verhogen, en daarom moeten zij voorzichtig worden gebruikt bij vrouwen met hypertriglyceridemie. De behandeling moet voor elke patiënt individueel worden aangepast. Het is belangrijk de primaire vorm van dyslipidemie, andere CHD-risicofactoren en comorbiditeiten te evalueren, evenals de mate van lipidenverbetering die nodig is om de behandelingsdoelen te bereiken. De effecten van elk type therapie en mogelijke bijwerkingen moeten ook worden overwogen.