Biljarten, comedy kijken en karaoke spelen. Dat zijn enkele van de activiteiten die veel Europeanen doen terwijl ze alcohol drinken.
Atletische inspanning hoort daar niet bij.
De laatste jaren duiken er echter in heel Europa steeds meer wedstrijden op waarbij hardlopen en drinken – tegelijk – een rol spelen.
Marathons in traditionele wijnhartstreken zoals Bordeaux en Beaujolais worden al tientallen jaren gelopen, maar in de afgelopen jaren zijn er veel meer races opgedoken over het hele continent, zoals de Genusslauf in Duitsland, de Smederijen van het Woud van Anlier in België en nu het nieuwe kind op het blok – de Marathon van Smaken in Zwitserland.
De meeste van dit soort wedstrijden vereisen een medische verklaring, dus ik ging naar mijn plaatselijke dokter, liet mijn bloeddruk meten, sprong een beetje op en neer, en kreeg er een.
Een beetje vroeg voor wijn
Om 9 uur ’s morgens sta ik in de rij voor mijn startbewijs in het pittoreske Zwitserse stadje Sion. Het is de eerste editie van de Marathon des Saveurs.
Het regent hard, het is bewolkt en ik ben zwaar ondergekleed in mijn hardloopshort en -topje. Rondkijkend zijn veel mensen verstandig gekleed, alsof ze hier zijn voor een wandeltocht. En misschien is dat ook wel zo. Dit is het punt waar ik begin te denken dat het niet echt een race is.
Eenmaal uit het centrum van Sion klimmen we een paar honderd meter de heuvels in en rennen we over smalle paadjes langs piepkleine irrigatiekanalen die ‘bisses’ worden genoemd en waarvan sommige uit de 13e eeuw dateren.
Deze door de mens aangelegde beekjes zijn sinds de donkere eeuwen van vitaal belang geweest voor het voortbestaan van de landbouwgronden en de wijnbouw in dit gebied. De regen is niet opgehouden en dus zet ik mijn voet op de grond en haal een paar mensen in om op te warmen.
STOP 1
Tegen 10:30 ben ik doorweekt en de aanblik van een kleine feesttent in de verte kondigt de eerste ’tasting stop’ aan – en het is een gemengde zegen. Beschutting tegen de regen is zeer welkom, net als de vriendelijke gezichten die ons vertellen wat er zoal te koop is. En hoewel het een beetje vroeg is voor wijn, vind ik dat ik me in de strijd moet gooien om de volledige ervaring te krijgen.
Ik krijg een witte wijn die Fendant heet, wat eigenlijk Chasselas is – de meest verbouwde inheemse druif van Zwitserland. Ze hebben speciale namen voor druiven in de Valais – waarover later meer. Hij heeft een lichte bruis op de tong, wat een verrassing is. Het is ook geen proefglas, het is een vol wijnglas. Hetzelfde geldt voor de rode wijn die volgt, die Dole heet. Het dringt tot me door dat we voor ongeveer drie flessen gaan drinken. Er is ook eten, natuurlijk. De organisatoren laten je niet drinken op een lege maag. Een schotel van vlees en kaas is het tarief hier. Ik maak een praatje met een paar andere deelnemers en iedereen is goedgemutst. Ik vraag me af of iedereen over een uur dronken zal zijn?
STOP 2
Rèze en Cornalin zijn zeer oude druivensoorten (wat een vreselijk geraffineerd woord is voor druivensoorten). Deze twee wijnen gaan terug tot de middeleeuwen en de irrigatiekanalen. We krijgen ze geserveerd, samen met een heerlijke pompoensoep, in de tuin van een soort traditionele boerderij.
Het feest is in volle gang met wat hilarische accordeonmuziek en de eerste glimp van de zon. Ik ben bijna 10 km onderweg en begin het echt naar mijn zin te krijgen.
Tussen stop twee en drie begin ik echt te merken dat ik veel mensen inhaal. Ik hoorde een paar concurrenten zeggen dat ze zich een beetje licht in het hoofd voelden terwijl we van de Cornalin genoten, en ik vroeg me af wanneer mijn lichaam de effecten zou gaan voelen.
Alcohol en inspanning
Het is algemeen bekend dat alcohol een diureticum is (iets dat je uitdroogt).
“Goed gehydrateerd blijven is absoluut de sleutel in wedstrijden zoals de 23k,” vertelt Dr Chris Gaffney, docent sportwetenschappen aan de Lancaster University. “Als we sporten, stijgt onze lichaamstemperatuur en zweet je om die warmte af te voeren. Als je tijdens het sporten alcohol drinkt, ontdoet je lichaam zich van het vocht dat nodig is om onze lichaamstemperatuur op peil te houden. Zo verhinderen we het lichaam om de temperatuur normaal te regelen.”
Dehydratie is iets waar ik me van bewust was als iemand die regelmatig hardloopt, en ik droeg een waterblaas van drie liter in mijn rugzak voor de loop. Wat ik niet wist, waren andere, tamelijk opzienbarende, overwegingen die Dr. Chris me liet weten. Cardiovasculaire en metabole overwegingen bijvoorbeeld.
“Alcohol drinken beïnvloedt de elektrische activiteit van ons hart. Dit kan leiden tot een verhoging van de hartslag, een verhoging van de bloeddruk en een verhoogde frequentie van abnormale hartritmen. Deze kunnen gevaarlijk zijn tijdens inspanning waarbij het hart al onder verhoogde belasting staat.”
Hij gaat verder: “Meer dan 90% van de alcohol wordt in de lever afgebroken. De verwerking van alcohol kan het vermogen van de lever aantasten om tijdens de inspanning andere metabolieten te ontgiften, en de ophoping van sommige metabolieten kan slecht zijn voor onze gezondheid.”
Het is nog niet raak en ik ren nog vrolijk door de wijngaarden.
STOP 3
De belofte van warme kaas brengt me ertoe vrij snel naar dit, het derde proefstation, te rennen. Een glas Muscat is een zoete kick bij aankomst, evenals de stereo-installatie die AC/DC’s Highway to Hell pompt, een passend eerbetoon aan degenen die worstelen met de alcohol. Dan komt de Humagne Rouge, die uitstekend samengaat met de bubbelende raclette. Ik weet zeker dat ik niet dronken ben. Maar ik zing wel.
Het is op dit punt dat ik de overwinning begin te snuiven. Er is mij verteld dat er slechts één groep lopers is die al deze kant op is gekomen, gegeten, gedronken en vertrokken. Ik besloot dat het game on was, dus ik weigerde het tweede bord raclette en ging op weg.
Na ongeveer twee kilometer kon ik in de verte lopers zien. Dat gaf me iets om naar te streven. Al snel haal ik ze in en voel ik me heel goed.
Zou het kunnen dat mijn tamelijk regelmatige drinkgewoonten me een voordeel hebben gegeven?
Gaffney lijkt te denken van wel. Hij benadrukt de twee elementen die de theorie ondersteunen – genetica en wat hij het “training”-effect noemt.
“Je kunt biologisch bevoordeeld zijn doordat je man bent en een genetica hebt die voor een efficiënte afbraak van alcohol zorgt. Je wordt verder bevoordeeld doordat je grotere hoeveelheden enzymen in de lever hebt om de alcohol af te breken die je door veelvuldig drinken hebt verworven.
STOP 4
Ik liep al zo’n 20 minuten alleen tegen de tijd dat ik bij de voorlaatste proefpost aankwam. Er was niemand, behalve de jongens die het kraampje met eten en drinken runden. Heb ik net de koplopers gemist? Ja, zeggen ze. Met ongeveer 5 minuten.
Ik kan niet zomaar twee glazen wijn naar binnen werken, de wild terrine opeten en wegwezen. Ik moet dit goed doen.
Ik krijg een glas Johannisberg. Wat ons terugbrengt naar halte één. De namen voor druiven die eigenlijk geen namen voor druiven zijn.
Zoals Fendant de speciale Walliser naam is voor de alomtegenwoordige Chasselas, zo is Johannisberg eigenlijk Sylvaner. Deze fantasienamen zijn romantisch en geven je echt het gevoel dat je in een geheel nieuwe wereld van wijn bent beland. En dat is ook zo.
Zwitserse wijn – een marketing nachtmerrie
De Valais is net zo groot als Bordeaux’s St Emilion regio. Dat is ongeveer 5.000 hectare. Wijntechnisch is dat niet bijzonder groot.
Daags voor de race ging ik op bezoek bij een van de Zwitserse topwijndomeinen, Domaine du Mont d’Or. Laurent Guidoux, die de operatie leidt, gaf me een rondleiding door de wijngaarden en we bespraken het unieke probleem dat is hoe Zwitserse wijn te exporteren.
“99% van de Zwitserse wijn verlaat nooit het land,” zegt hij. “En de productiekosten zijn te hoog om prijzen te hebben die interessant zijn voor supermarkten.”
Een wijn zonder profiel zal kopers niet intrigeren, zeker niet tegen een hoge prijs. En Guidoux heeft overheadkosten die het prijspunt boven een gemakkelijke verkoop duwen. Maar de kwaliteit maakt de wijn uit Wallis wel concurrerend.
Hun Petite Arvine is opmerkelijk. Er is een onmiskenbare zilte afdronk die het onderscheidt van alle andere witte die ik ooit heb geproefd. Een echte kanshebber voor een blinde proeverij. Desondanks heeft hij een serieus probleem. Het soort probleem dat wijngaarden sluit. Guidoux heeft de middelen om het uit te zitten, maar niet elke producent heeft dat.
Stop 5
Terug naar de race, en het wordt heet. Ik begin te rennen met een kerel genaamd Gerald en zijn maat. Gerald denkt dat we kunnen winnen, maar ik zeg hem dat mij is verteld dat we niet de leiders zijn. Ik ga er dan snel vandoor, wat dom blijkt te zijn, want terwijl ik ren en een lokale man film die naar me zwaait, mis ik een wegwijzer en rijd ik een halve kilometer de verkeerde kant op. Pas als ik op een kruispunt zonder wegwijzer kom, besef ik mijn fout.
Tegen de tijd dat ik mezelf omleg, is Gerald al in de verte en moet ik nog een eindje rennen.
Eindelijk, na ongeveer twee kilometer, haal ik hem in. Ik heb nog een beetje water in mijn blaaspak maar ik slurp nu behoorlijk. Gerald zegt dat hij zich “heel goed” voelt en dat maakt me aan het lachen. Al snel komen we bij “Raspille Gorge”, de vijfde en laatste proeverijstop. Het is het dessert. Strudel met druivenpitten geserveerd met pruimensorbet.
De dessertwijn die erbij hoort, een overrijpe Hermitage, is uitzonderlijk behoorlijk. De druiven hiervan worden pas in december geoogst, waardoor ze meer tijd hebben om te verzoeten.
Op dat moment geeft een ambtenaar me het nieuws dat er twee lopers voorliggen en dat ze een paar minuten geleden zijn vertrokken. Ik ga dit niet winnen. Op dat ogenblik komt een ander koppel aan Stop 5, en gaan door zonder te stoppen om te drinken. Nee, dat doe je niet, denk ik bij mezelf. Ik drink de wijn op, eet de strudel op en bedank de vrijwilligers. Gerald en zijn nog niet helemaal klaar, dus ik zwaai en ga naar de laatste etappe.
Als ik een heuvel op ren en het niet drinkende stel inhaal, vraag ik me af of ik dronken ben. Ik denk echt van niet. Ik voel me niet wankel en heb dat de hele tijd ook niet gedaan.
“Alcohol beïnvloedt de dichtheid van de vloeistof in het binnenoor, wat een cascade van signalen naar de hersenen in gang zet die kan resulteren in ons wankel voelen op onze voeten en zelfs vallen,” merkt Dr. Gaffney op in zijn advies aan mij. “Dit wordt nog verergerd door het effect op het oculomotorisch systeem (oogbewegingen). Dit gebeurt omdat alcohol het centrale zenuwstelsel beïnvloedt en onze oogbewegingspatronen verandert, zodat ze minder effectief zijn. Dit kan gevaren opleveren bij het hardlopen, vooral op een oneffen ondergrond. Kortom, als we (genoeg) alcohol gebruiken, worden we onvast ter been en dat is meestal slecht voor het sporten.”
Legendarische Clash frontman Joe Strummer liep naar verluidt een marathon in 3 uur en 20 minuten. Volgens verschillende bronnen was het de Parijse marathon van 1982. Zijn advies over de voorbereiding? “Drink de avond voor de race 10 pinten bier.
Salgesch: de finish
Geen juichende menigte, in feite is er helemaal niemand om me te zien finishen. Aanvankelijk maak ik me zorgen dat ik op de verkeerde plaats ben, maar eenmaal op een binnenplaats zie ik twee officials een glas wijn drinken en een praatje maken, dus ik ga naar ze toe. Ik teken om te zeggen dat ik de race heb voltooid en zij zeggen me dat ik derde ben geworden.
Een man komt van het bargedeelte om te zeggen dat ik, omdat er geen podium is, een felicitatiedrankje zou willen. Ik neem het graag aan. Wel, ik ben niet van steen.