Brazilië: Transkandidaten in opmars bij lokale verkiezingen

Meer vrouwen, meer niet-blanken

Het Superior Electoral Tribunal van Brazilië maakt zelf alleen onderscheid tussen vrouwen en mannen in de details die het geeft over kandidaten. Het zegt dat ruim een derde van de 557.000 kandidaten (biologisch) vrouwelijk is en tweederde (biologisch) mannelijk. Dat betekent dat het aandeel vrouwen dat deelneemt aan deze lokale verkiezingen 1,7 procentpunt hoger is dan bij de stembusgang in 2016.

Een ander verschil heeft deze keer te maken met huidskleur of etniciteit. Volgens het tribunaal definieert 51,3% van de kandidaten zichzelf als “pardo” (bruin), “preto” (zwart), “indigena” (inheems) of “amarelo” (Aziatisch). Dat is meer dan in de afgelopen jaren – en volgens de media de eerste keer dat niet-blanke kandidaten in de meerderheid zijn. In een land waar 51% van de mensen Afrikaanse wortels heeft en racisme nog steeds zeer wijdverbreid is, is dit zeer significant.

Lees meer: Racistisch politiegeweld houdt aan in Jair Bolsonaro’s Brazilië

Transkandidaten van links en rechts

Een van de twee transpersonen die meedingen naar de post van burgemeester is Leticia Lanz, die de achtste grootste stad van Brazilië wil leiden, Curitiba, in het zuiden van het land. Op Facebook verklaart Lanz, een 68-jarige transvrouw die getrouwd is met een vrouw: “Ik wil niet alleen uw stem winnen, maar ook uw gedachten, uw harten en uw handen.”

Terwijl Lanz de kandidaat is voor de linkse Socialisme en Vrijheidspartij (PSOL), zijn er ook transkandidaten van het andere uiteinde van het politieke spectrum. De tweede transkandidaat voor het burgemeesterschap is Bianca Biancardi van de Partij van de Braziliaanse Vrouw (PMB). Deze partij is niet, zoals de naam doet vermoeden, een feministische partij, maar een partij die naar rechts neigt. Biancari, die een schoonheidssalon runt in de zuidoostelijke stad Cariacica, zei onlangs in een interview dat ze christen is en conservatieve standpunten verdedigt.

Lees meer: Europese naties waarschuwen Brazilië over ontbossing Amazone

‘Bolsonaro heeft homovrienden’

Op de vraag over de vooroordelen van veel conservatieven, en met name van de rechts-populistische president Jair Bolsonaro, tegen transpersonen, zei Biancari, een transvrouw: “Het is jaren geleden dat Bolsonaro kritische opmerkingen heeft gemaakt, als hij dat al ooit heeft gedaan. Als hij echt problemen had met trans mensen, zou hij minister van Familie Damares Alves geen nationaal project hebben laten uitvoeren om de kansen van LGBTQI mensen op de arbeidsmarkt te verbeteren.”

Dat project bestaat inderdaad – maar het valt op als het enige wat de controversiële minister heeft gedaan voor de LGBTQI gemeenschap. Daarvoor trok Alves, een evangelische predikant, de aandacht met uitspraken als dat meisjes roze moeten dragen en jongens blauw.

Alves, die belast is met de bescherming van minderheden, verdedigt Bolsonaro ook tegen beschuldigingen van homofobie en transfobie. “Ze noemen hem homofoob, maar hij heeft homovrienden. En hij waardeert dit ministerie, dat een LGBT-afdeling heeft,” zei ze vorig jaar. Maar het blijft een open vraag of ze met deze argumenten iemand heeft overtuigd.

Lees meer: Indonesia’s first transgender public official breaks conservative mold

Meer evangelische kandidaten

Lokale verkiezingen in Brazilië vinden altijd twee jaar na de presidentsverkiezingen plaats en worden gezien als een lakmoesproef voor het kiezerssentiment op nationaal niveau. En het is ook waar dat er bij de verkiezingen van dit jaar 34% meer evangelische kandidaten op het stembiljet zullen staan dan vier jaar geleden.

Desondanks voorspellen velen dat het fundamentalistisch-christelijke kamp een hamerslag zal krijgen. Belangrijke kandidaten van de Republikeinen – de politieke arm van de evangelische “Universele Kerk” – zoals Celso Russomanno in Sao Paulo zullen waarschijnlijk tegenslagen te verwerken krijgen. Ook de ultraconservatieve burgemeester van Rio de Janeiro, de evangelische bisschop Marcelo Crivella, zal zijn positie waarschijnlijk verliezen na een reeks corruptieschandalen en administratieve misstanden.

Politisering door geweld

Deze lokale verkiezingen zijn de eerste keer dat transkandidaten zich kandidaat mogen stellen onder hun “sociale naam” – de manier waarop ze genoemd willen worden op grond van hun genderidentiteit. In totaal hebben 171 kandidaten van deze mogelijkheid gebruik gemaakt.

Keila Simpson, de voorzitter van de NGO ANTRA, gelooft dat een deel van de reden waarom zoveel meer transpersonen dan voorheen meedoen aan de verkiezingen in 2020, het geweld is waarmee ze te maken krijgen. Alleen al in mei werden 38 transpersonen vermoord in Brazilië, vertelde Simpson aan de Spaanse krant El Pais.

“Dat is de reden waarom er een politiek ontwaken is in de gemeenschap. Translichamen zijn op zich al politiek, maar je kandidaat stellen is een statement tegen al diegenen die hen naar de marge van de samenleving willen verbannen,” zei Simpson.

*Travesti is een transgenderidentiteit met regionale en contextuele bijzonderheden in heel Brazilië en Latijns-Amerika (Opmerking van de ANTRA website)

Dit artikel is vertaald uit het Duits.

03:44 mins.

Ines Eisele