Carroll’s CSR piramide

Dit artikel geeft een praktische uitleg van Carroll’s CSR piramide. Na het lezen begrijpt u de basisprincipes van dit krachtige strategie-instrument.

Carroll’s MVO-piramide uitgelegd

Carroll’s MVO-piramide is een raamwerk dat uitlegt hoe en waarom organisaties maatschappelijke verantwoordelijkheid zouden moeten nemen. De piramide is ontwikkeld door Archie Carroll en belicht de vier belangrijkste soorten verantwoordelijkheid van organisaties. Dit zijn:

• Economische verantwoordelijkheid
• Legale verantwoordelijkheid
• Ethische verantwoordelijkheid
• Philantropische verantwoordelijkheid

De basis van de piramide is winst. Dit fundament is noodzakelijk voor een onderneming om te kunnen voldoen aan alle wet- en regelgeving, alsmede aan de eisen van de aandeelhouders. Voordat een bedrijf vervolgens zijn filantropische verantwoordelijkheid of discretionaire verantwoordelijkheid kan en moet nemen, moet het ook aan zijn ethische verantwoordelijkheden voldoen.

Corporate Social Responsibility (CSR) as defined by Carroll

Corporate Social Responsibility (CSR) is al sinds de jaren vijftig een populaire uitdrukking. Het belang van de term en de uitvoering ervan werden echter pas veel later duidelijk. De basis van de moderne definitie van MVO is geworteld in het werk dat leidde tot de piramide van Archie Carroll. Deze vierdelige definitie werd oorspronkelijk in 1979 door Carroll gepubliceerd:

CSR verwijst naar het gedrag van een bedrijf, dat het economisch winstgevend is, de wet naleeft, ethisch verantwoord is, en sociaal ondersteunend is. Winstgevendheid en naleving van de wet zijn de belangrijkste voorwaarden voor maatschappelijk verantwoord ondernemen en bij het bespreken van de ethiek van het bedrijf, en de mate waarin het de maatschappij waar het deel van uitmaakt ondersteunt met geld, tijd en talent.

In 1991 breidde hij deze definitie uit met behulp van een piramide. Het doel van de piramide was om het bouwblok-karakter van het vierdelige raamwerk te illustreren. Deze geometrische vorm werd gekozen omdat hij zowel eenvoudig als tijdloos is. De economische verantwoordelijkheid werd aan de basis van de piramide geplaatst, omdat dit een fundamentele vereiste is om in het bedrijfsleven te overleven. Net als het fundament van een gebouw dat de hele constructie overeind houdt, helpt duurzame winstgevendheid de verwachtingen van de samenleving, aandeelhouders en andere belanghebbenden te ondersteunen.

De relevantie van Carroll’s piramide

Al bijna 30 jaar nadat de piramide werd ontwikkeld, is hij nog even belangrijk als altijd. Het ontwerp wordt nog steeds regelmatig geciteerd, gewijzigd, besproken en bekritiseerd door bedrijfsleiders, politici, geleerden en sociale pundits.

Om de werkelijke relevantie van Carroll’s MVO-piramide te begrijpen, moeten we verder gaan dan het debat en ons meer richten op de praktische toepassing van maatschappelijk verantwoord ondernemen. Het belang van de piramide zal blijven bestaan omdat de methoden die erin worden uitgelegd door alle organisaties worden begrepen en kunnen worden gebruikt om de top van de piramide te bereiken.

Wat zijn de vier componenten van Carroll’s MVO-piramide?

De vier verschillende soorten verantwoordelijkheden die organisaties moeten nemen, zoals weergegeven in de piramide, zijn:

Economische verantwoordelijkheid in Carroll’s MVO-piramide

De economische verantwoordelijkheid van bedrijven gaat over het produceren van goederen en diensten die de maatschappij nodig heeft en om daar winst op te maken. Bedrijven hebben aandeelhouders die een redelijk rendement op hun investeringen verwachten en eisen, ze hebben werknemers die hun werk veilig en eerlijk willen doen, en ze hebben klanten die kwaliteitsproducten willen tegen eerlijke prijzen. Dat is het fundament van de piramide waarop alle andere lagen rusten.

Economische verantwoordelijkheid in CSR is:

• De verantwoordelijkheid om winstgevend te zijn
• De enige manier voor een bedrijf om te overleven en de samenleving op lange termijn te ondersteunen

Legale verantwoordelijkheid in Carroll’s CSR piramide

De wettelijke verantwoordelijkheid van bedrijven gaat over het naleven van de minimumregels die zijn vastgesteld. Van organisaties wordt verwacht dat zij binnen die regels opereren en functioneren. De basisregels bestaan uit wet- en regelgeving die de maatschappelijke opvattingen over gecodificeerde ethiek weergeven. Zij bepalen hoe organisaties hun bedrijfspraktijken op een eerlijke manier kunnen uitvoeren, zoals bepaald door wetgevers op nationaal, regionaal en lokaal niveau.

Wettelijke verantwoordelijkheid in MVO is:

• Opereren op een consistente manier in overeenstemming met de eisen van de overheid en de wet
• Voldoen aan verschillende nationale en lokale voorschriften
• Zich gedragen als loyale staats- en bedrijfsburgers
• Voldoen aan wettelijke verplichtingen
• Goederen en diensten leveren die voldoen aan de wettelijke minimumeisen

Ethische verantwoordelijkheid in Carroll’s MVO-piramide

De ethische verantwoordelijkheid van bedrijven gaat verder dan de normatieve verwachtingen van de samenleving – wet- en regelgeving. De samenleving verwacht ook van organisaties dat zij hun activiteiten op ethische wijze uitvoeren en beheren. Ethische verantwoordelijkheid nemen betekent dat organisaties activiteiten, normen en praktijken omarmen die niet noodzakelijkerwijs zijn opgeschreven, maar toch worden verwacht.

Het verschil tussen wettelijke en ethische verwachtingen kan moeilijk te bepalen zijn. Uiteraard zijn wetten gebaseerd op ethische uitgangspunten, maar ethiek gaat verder dan dat.

Ethische verantwoordelijkheid in MVO omvat:

• Presteren op een wijze die in overeenstemming is met de verwachtingen van de samenleving
• Herkennen en respecteren van nieuwe of zich ontwikkelende ethische en morele normen die door de samenleving zijn aangenomen
• Voorkomen dat ethische normen worden geschonden om doelstellingen te bereiken
• Eerlijke zakenburgers zijn door te doen wat ethisch of moreel verwacht
• Erkennen dat zakelijke integriteit en ethisch gedrag verder gaan dan het naleven van wet- en regelgeving

Filantropische verantwoordelijkheid of discretionaire verantwoordelijkheid in Carroll’s MVO-piramide

De filantropische verantwoordelijkheid van bedrijven omvat de vrijwillige of discretionaire activiteiten en praktijken van bedrijven. Filantropie is geen letterlijke verantwoordelijkheid, maar tegenwoordig worden bedrijven door de maatschappij geacht aan dergelijke activiteiten deel te nemen. De aard en de omvang van deze activiteiten zijn vrijwillig en worden ingegeven door de wens van bedrijven om deel te nemen aan sociale activiteiten die in het algemeen in ethische zin niet van organisaties worden verwacht. Ondernemingen die filantropische of discretionaire activiteiten ontplooien, wekken bij het publiek de indruk dat de onderneming iets terug wil doen voor de gemeenschap.

Om dit te doen, passen bedrijven verschillende soorten filantropie toe, zoals giften, donaties, vrijwilligerswerk, gemeenschapsontwikkeling, en alle andere discretionaire bijdragen aan de gemeenschap of groepen belanghebbenden die die gemeenschap vormen.

Voorbeeld van Archie Carroll’s MVO-piramide

Succesvolle bedrijven hebben vaak tal van manieren waarop ze verantwoordelijkheid kunnen nemen. Ze doen dat echter niet altijd. Hier volgen enkele voorbeelden van bedrijven die dat wel of niet hebben gedaan.

Voorbeeld van economische verantwoordelijkheid

De economische verantwoordelijkheden van bedrijven zijn gericht op methoden die het bedrijf op de lange termijn mogelijk maken, terwijl ze tegelijkertijd voldoen aan de normen voor ethiek, filantropie en juridische praktijken. Bedrijven die hun fabricageprocédés aanpassen om gerecycleerde producten te kunnen gebruiken en de materiaalkosten te verlagen, zijn voorbeelden van economisch verantwoordelijke bedrijven. Dit komt de maatschappij op verschillende manieren ten goede; grotere winstgevendheid, kleinere ecologische voetafdruk.

Voorbeeld van wettelijke verantwoordelijkheid

De tweede laag van Carroll’s MVO-piramide is de wettelijke verplichting van bedrijven om wet- en regelgeving na te leven. Dat houdt ook in dat ze niet de andere kant op mogen kijken als grijze gebieden van de wet worden genegeerd of omzeild. Dit brengt het bedrijf in gevaar. Boetes kunnen hoog oplopen wanneer deze wetten niet worden nageleefd. Een voorbeeld is het voldoen aan de voorschriften van het bureau voor levensmiddelennormen. Als iemand ziek wordt als gevolg van het handelen van een organisatie, kan dit leiden tot dure juridische procedures die het bedrijf zelfs te gronde kunnen richten. Dit zou dan leiden tot banenverlies en financiële tegenslagen voor leveranciers.

Voorbeeld van ethische verantwoordelijkheid

De aandacht van een organisatie voor ethiek gaat vaak uit naar het bieden van eerlijke arbeidsomstandigheden voor werknemers, zowel van het bedrijf zelf als van zijn leveranciers. Eerlijke bedrijfspraktijken omvatten gelijke beloning voor gelijk werk en compensatie-initiatieven. Een voorbeeld van ethische bedrijfspraktijken is het gebruik van producten met een fairtradecertificering. Ben & Jerry’s, bijvoorbeeld, gebruikt alleen fairtrade gecertificeerde ingrediënten, zoals suiker, koffie, bananen en vanille.

Voorbeeld van filantropische/discretionaire verantwoordelijkheid

Philantropische initiatieven omvatten donaties in de vorm van tijd, geld, of middelen aan regionale, nationale of internationale liefdadigheidsinstellingen. De medeoprichter van Microsoft, Bill Gates, is daar een goed voorbeeld van. Samen met zijn vrouw Melinda Gates hebben zij de Bill and Melinda Gates Foundation opgericht, waaraan hij miljarden heeft gedoneerd. De Bill and Melinda Gates Foundation richt zich onder meer op de ontwikkeling van onderwijs, het uitroeien van malaria en de ontwikkeling van de landbouw. In 2014 was Bill Gates de meest gulle filantroop ter wereld, door 1,5 miljard te schenken aan de Bill and Melinda Foundation.

Kritiek op de MVO-piramide van Carroll

Het MVO-model van Archie Carroll was het eerste model dat benadrukte hoe belangrijk het is dat organisaties maatschappelijke verantwoordelijkheid nemen die verder gaat dan het maximaliseren van winst. Hij onderstreepte echter wel het belang dat organisaties hebben om winst te maken. Dit is een sterk punt vergeleken met andere MVO-theorieën.

Culturele verschillen

Het model heeft echter ook zijn beperkingen. Een daarvan is dat het gebaseerd is op Amerikaanse (westerse) ervaringen. Onderzoekers Crane en Maten, bijvoorbeeld, beweren dat het model geen conflicterende verplichtingen behandelt, noch hoe zowel de nationale als de bedrijfscultuur zich manifesteren. Zij kwamen tot deze conclusie toen zij het model toepasten op Europese bedrijven en merkten hoe verschillende lagen van de piramide verschillende betekenissen hadden in verschillende Europese landen. Volgens hen was dat het gevolg van de sterk uiteenlopende historische en religieuze tradities en normen.

Andere punten van kritiek

• Mede als gevolg van de hierboven genoemde kritiek, wordt het model door velen als te simplistisch beschouwd
• Anderen beweren dat de ethische verantwoordelijkheid een prominentere plaats binnen de piramide zou moeten krijgen
• Organisaties doen niet altijd wat ze zeggen als het op MVO aankomt

Carroll’s MVO piramide samenvatting

In het kort, de vierdelige definitie van maatschappelijk verantwoord ondernemen (MVO) en de MVO-piramide van Carroll bieden een conceptueel kader voor organisaties dat bestaat uit de economische, de juridische, de ethische en de filantropische of discretionaire verantwoordelijkheid. De economische verantwoordelijkheid van bedrijven om winst te maken wordt van hen verwacht door hun aandeelhouders. De ethische verantwoordelijkheid van bedrijven wordt verwacht door de samenleving. De filantropische of discretionaire verantwoordelijkheid van organisaties wordt verwacht en gewenst door de samenleving. In de loop van de tijd kunnen de definities voor elk van deze vier categorieën veranderen of evolueren.

Nu is het jouw beurt

Wat vind je ervan? Herken je de uitleg over Carroll’s MVO-piramide? Welke andere verantwoordelijkheden hebben bedrijven volgens jou? Welke rol spelen bedrijven bij het oplossen van grote of zelfs mondiale vraagstukken? Heb je tips of aanvullende opmerkingen?

Deel je ervaring en kennis in het commentaarveld hieronder.

Als je dit artikel leuk vond, schrijf je dan in op onze Gratis Nieuwsbrief voor de nieuwste berichten over modellen en methoden. U kunt ons ook vinden op Facebook, LinkedIn, Twitter en YouTube.

Meer informatie

1. Carroll, A. B., & Näsi, J. (1997). Inzicht in stakeholder denken: Thema’s van een Finse conferentie. Bedrijfsethiek: A European Review, 6(1), 46-51.
2. Carroll, A. B. (1999). Maatschappelijk verantwoord ondernemen: Evolution of a definitional construct. Business & society, 38(3), 268-295.
3. Carroll, A. B. (2016). Carroll’s piramide van MVO: een andere kijk. International journal of corporate social responsibility, 1(1), 3.
4. Jamali, D., & Carroll, A. (2017). Capturing advances in CSR: Ontwikkelde versus ontwikkelingslanden perspectieven. Business Ethics: A European Review, 26(4), 321-325.
5. Pinkston, T. S., & Carroll, A. B. (1996). A retrospective examination of CSR orientations: have they changed? Journal of Business Ethics, 15(2), 199-206.

Hoe dit artikel te citeren:
Janse, B. (2020). Carroll’s MVO-piramide. Opgehaald van toolshero: https://www.toolshero.com/strategy/carroll-csr-pyramid/

Voeg een link naar deze pagina toe op uw website:
<a href=”https://www.toolshero.com/strategy/carroll-csr-pyramid/”>toolshero: Carroll’s CSR piramide</a>