Cassandra Syndroom…the Struggle to Name the NT Partner’s Despair

Cassandra Syndrome and Emotional Deprivation Disorder

Revised 1/26/21

Het Cassandra Syndroom is een nieuwe poging in de voortdurende poging om de worsteling te beschrijven van de neurotypische partner (NT) die maar al te vaak geen validatie kan krijgen van hun neurodiverse, (Aspie) partner, uitgebreide familie, of hulpverlenende professionals.

In de Griekse mythologie schonk de God Apollo aan Cassandra de bovennatuurlijke gave om de toekomst te voorspellen. Hij deed dit in een poging haar te verleiden.

Hoewel Cassandra niet geïnteresseerd was om de gemalin van een God te zijn, dus wees zij zijn avances af. Apollo stond haar toe haar profetische gave te behouden… maar vervloekte haar met de last nooit geloofd te worden.

Hoewel Cassandra betrouwbaar de toekomst kon voorspellen en kon waarschuwen voor naderend gevaar, geloofde niemand haar. Ze werd bespot en gemarginaliseerd…gezien als niet veel meer dan gestoord en waanzinnig.

Het leven van Cassandra, nadat ze Apollo had afgewezen, was nooit meer hetzelfde. Ondanks Cassandra’s voorspellende gave, werd haar waarheid nooit geaccepteerd.

Cassandra Syndroom is ontstaan als de term die wordt gebruikt om de psychologische en emotionele nood te beschrijven die wordt ervaren door een neurotypische vrouw die getrouwd is met een neurodiverse man. Steun voor hun waarheid is ook ongrijpbaar.

Neurotypische echtgenoten worden vaak geplaagd door ambivalentie, verwarring en onrust. Er zijn weinig sociale steunpunten om NT echtgenoten te helpen omgaan met hun ervaring getrouwd te zijn met een Aspie…en vice versa.

Het probleem wordt nog verergerd door het slechte begrip dat vrienden, familie en zelfs hulpverleners hebben van het intieme leven van de NT echtgenoot.

Er zijn verschillende containerbegrippen in omloop gebracht om de NT echtgenoot ervaring te beschrijven. Ongeveer 20 jaar geleden werd de naam Cassandra Syndroom geopperd.

Too Many Syndromes?

Een uitdaging voor de nieuw opkomende Neurodiversity Rights Movement zal zijn om hun kritiek op de “hegemonie van het normale” te verzoenen met de werkelijke problemen die zich voordoen in een Aspie/NT huwelijk, in het bijzonder voor de NT partner die ook een slachtoffer is van het onderdrukkende normatieve paradigma.

Velen maakten bezwaar tegen het feit dat we al overspoeld werden met teveel “syndromen” en de alternatieve term Cassandra Fenomeen werd voorgesteld, maar heeft nooit ingang gevonden.

Emotional Deprivation Disorder is een andere term die is aangeboden. EDD is een syndroom (een groep symptomen) dat het gevolg is van een gebrek aan authentieke bevestiging en emotionele versterking door een belangrijke andere persoon.

De reden dat deze term verwarrend is, is dat hij aanvankelijk werd bedacht door een Nederlandse katholieke psychiater in de jaren vijftig, Dr. Anna Terruwe. Zij stelde oorspronkelijk dat emotionele ontbering in het vroege leven een volwassen angststoornis aanwakkerde.

Omdat we het over het huwelijk hebben en niet over het vroege leven, is het geen bruikbare term, hoewel het waarschijnlijk werd aangegrepen omdat het er wel op leek.

Hoewel, als je een emotioneel ontberende jeugd hebt gehad, resulterend in een angstige hechtingsstijl, en dan getrouwd bent met een Aspie, kan je vroege geschiedenis een kracht-multiplier zijn voor huwelijksproblemen.

Complexe PTSS?

Sommige therapeuten hebben het gevoel dat de niet gediagnosticeerde Neurodivergente relatie onbedoeld condities creëert van een ongebruikelijke variant van complex trauma (C-PTSD). De NT partner heeft de neiging om aan sommige van de C-PTSD criteria te voldoen:

1. Problemen met het reguleren van emoties
2. Ontwikkelen van een negatief zelfbeeld
3. Problemen met interpersoonlijke relaties

Enkele van de meest kritieke traumasymptomen, nachtmerries, overdreven schrikreacties, en flashbacks kunnen ook aanwezig zijn in het ongediagnosticeerde Neurodiverse Huwelijk.

De problemen van de NT partner zijn echter zo uniek dat het een zorgvuldige studie verdient, onafhankelijk van conventionele classificatie. Er is gewoonlijk geen eenmalige “traumatische gebeurtenis”. In plaats daarvan is er een voortdurende traumatische context; een voortdurende armoede van intimiteit gekoppeld aan slechte communicatie. De strijd van de NT partner is er niet een van opzettelijk getroffen worden.

Affective Deprivation Disorder?

Ik denk dat Aspergers-denkleider Maxine Aston de spijker op de kop sloeg toen ze de term Affective Deprivation Disorder (AfDD) voorstelde met, zoals je kunt zien, een knipoog naar het Cassandra-syndroom (“de andere helft van het Syndroom van Asperger…de nieuwe Cassandra-workshop”). Ik vind het leuk hoe Maxine haar opvatting van AfDD beschrijft:

In tegenstelling tot andere Axis en overeenkomend met de voorgestelde categorie van Relationele Stoornissen, is AfDD geen blijvende stoornis van het zelf die voortkomt uit ontbering in de kindertijd, emotioneel trauma, of aangeboren afwijking, maar eerder een relatie-afhankelijke conditie gegenereerd door de werking van lage emotionele intelligentie of alexithymie (gebrek aan emotioneel bewustzijn) bij een of beide partners van een relatie.

Daarnaast zijn de symptomen van AfDD waarschijnlijker dan individuele stoornissen om te reageren op therapeutische interventie of een verandering in relatiestatus. In feite kan de kennis van de primaire conditie die ten grondslag ligt aan de relationele onevenwichtigheid op zichzelf al helend werken. Aangezien AfDD een gevolg is van de relationele dynamiek van individuen, is het mogelijk manieren te vinden om het niveau van de stoornis te verminderen door het bewustzijn en de interactionele vaardigheden te vergroten.

Relaties kunnen werken als beide partners samenwerken om hun verschillen te begrijpen en een betere manier van communiceren te ontwikkelen, emotionele expressie te tonen en lief te hebben die voor hen beiden werkt. Maxine Aston.

Sinds Maxine het ermee eens is, en in het belang van het niet verwarren van onze lieve lezers, zal ik me richten op de meer gebruikersvriendelijke term Cassandra Syndroom. Wat is nog een klein syndroom tussen vrienden?

Er is iets belangrijks aan de hand met de gefrustreerde neurotypische partner. Zoals je snel zult leren, is het een tweezijdige hechtingskwetsuur. Maar ik denk dat onze denkers het een beetje overdenken.

De ongemakkelijke kern van het Cassandra-syndroom

Ik vind Maxine’s kernideeën goed, hoewel Affective Deprivation Disorder misschien een mond vol is, en de term “stoornis” voor sommigen aanstootgevend kan zijn.

Zij verwerpt het idee van een jeugdwond (hoewel ik denk dat die een verzwarende factor kan zijn) en richt zich op de hedendaagse relationele ontkoppeling.

Maxine beschrijft een intieme relatie die actief wordt gedwarsboomd door alexithymie of een laag emotioneel bewustzijn. Maar ze biedt echte hoop voor Neurodiverse koppels. Door je interpersoonlijke vaardigheden te vergroten, kun je de relatie herstellen.

Met andere woorden, als je eenmaal weet dat je in een Aspie/NT relatie zit en je bent beiden bereid om eraan te werken, dan kan goede op wetenschap gebaseerde relatietherapie helpen. Interessant is dat deze denkers allemaal proberen het in elkaar grijpende gevoel van isolatie over te brengen dat neurodiverse paren ervaren wanneer ze slechte sociale steun krijgen… en echt slechte relatietherapie.

De rol die slechte therapie speelt in het Cassandra-syndroom

Het is mijn ervaring dat veel individueel georiënteerde therapeuten en relatietherapeuten zich totaal niet bewust zijn van het idee van neurodiversiteit, maar dat begint snel te veranderen.

Het leven met een Aspie-partner zonder externe steun leidt tot intense interne conflicten, een slecht gevoel van eigenwaarde, frustratie, woede, angst, depressie, en een constellatie van andere symptomen die leiders twintig jaar geleden beschreven als het Cassandra-fenomeen of het Cassandra-syndroom.

Cassandra was een mythologisch personage dat de gave kreeg om de toekomst te voorspellen, samen met de vloek dat niemand haar ooit zou geloven. Interessant is dat men deze term koos omdat het epicentrum van het probleem niet in de spreker van de waarheid ligt. Cassandra weet wat er aan de hand is. Het probleem zit in de uitgebreide familie en therapeuten…die haar niet geloven.

Vaak zijn het alleen degenen die het dichtst bij het individu met het syndroom van Asperger staan, zoals hun ouders en partners, die zich echt bewust zijn van de problemen die het syndroom kan veroorzaken.

Tegen de tijd dat het stel in de counselingkamer komt, kan de NT partner behoorlijk wanhopig en gefrustreerd lijken door de moeilijkheden en de druk die de relatie op haar heeft gelegd.

Ze zal dingen zeggen als: ‘Hij kan niet over zijn gevoelens praten. Hij behandelt me als een object dat hij geobsedeerd is door routine. Hij beschuldigt mij er constant van dat ik hem bekritiseer.’ Tenslotte, een gedachte die de meeste NT vrouwen lijken te uiten is: ‘Ik denk dat ik gek word!’ Maxine Aston.

Voor mij is het belangrijkste aspect van deze term…dat het probleem, wederom, een gebrek aan emotioneel bewustzijn is. Alleen deze keer bij de NT’s uitgebreide familie en helpende professionals.

Hier is de ironie. De “hegemonie van de normaliteit” onderdrukt nu zijn eigen soort. De NT echtgenoot wordt niet begrepen door zijn of haar Aspie partner… noch door familie en hulpverleners van wie redelijkerwijs verwacht zou mogen worden dat ze meeleven.

Hoewel de bewustwording toeneemt dankzij organisaties als AANE, zijn de meeste relatietherapeuten zich niet bewust van de traumatische impact van de communicatie-uitdagingen die inherent zijn aan Neurodiverse Relaties.

Ongetrainde therapeuten laten zich gemakkelijk misleiden door “… een man die zeer waarschijnlijk zeer intelligent is en een zeer verantwoordelijke baan heeft; die aankondigt dat hij echt niet begrijpt waarom zij nooit gelukkig is”, aldus Maxine Aston.

Cassandra Syndroom, Symptomen en Zekerheid

Het Cassandra Syndroom onderstreept de existentiële eenzaamheid van de NT partner. Een van mijn cliënten beschreef haar man als volgt:

Alles wijst erop dat mijn man een succes is. Hij is een multi-miljonair, zeer gerespecteerd in zijn vakgebied. Hij heeft een enorme beheersing van veel verschillende vormen van kennis. Mensen zien zijn eigenzinnige gevoel voor humor. Maar ze zagen niet de 7 maanden dat hij zich richtte op zijn humoristische routines als een “speciaal project.” Na een feestje, op de rit naar huis, put dit alles hem uit. Hij gelooft dat hij de verantwoordelijkheid heeft om voor neurotypisch door te gaan… en als de show voorbij is, blijft er weinig over voor mij of de kinderen.

Het is typisch voor dit soort neurodiverse koppels om in relatietherapie te gaan vanwege een gebrek aan emotionele band en slechte communicatie. De NT had bepaalde conventionele verwachtingen dat het huwelijk een wederzijds delen van gedachten en gevoelens zou inhouden, en dat een gesprek over belangrijke onderwerpen relatief gemakkelijk en moeiteloos zou verlopen.

Clashing Needs and Expectations in a Tangled Mess of Disconnection and Poor Communication

Verwachtingen en emotionele behoeften botsen met elkaar. De Aspie-partner kan heel andere verwachtingen hebben, en een tegengesteld gevoel van emotionele nabijheid.

Het Cassandra-syndroom beschrijft een wanverhouding tussen behoeften en verwachtingen als gevolg van in elkaar grijpende misverstanden die typerend zijn voor Neurodiverse paren.

Veel Aspies hebben meer emotioneel bewustzijn dan NT’s hen toedichten. Soms worden ze overweldigd door hun intensiteit.

Sommige Aspies, die uiteindelijk goede relatietherapie vinden, onthullen dat ze leven met een constante overload aan gevoelens, en dat ze een groot deel van de tijd in een hypergeprikkelde toestand door de dagen gaan. Deze huwelijken hebben behoefte aan het opbouwen van dialogische vaardigheden die veiligheid bieden.

En sommige Aspies worden overweldigd door hun gedachten en hebben moeite om buiten zichzelf uit te kunnen reiken.

Meer bekend zijn de Aspies die alexithymie hebben en hun emoties niet snel kunnen benoemen. En dan zijn er nog de Aspies die zeer geïntellectualiseerde emoties hebben en meer verwerkingstijd nodig hebben dan hun Neurotypische Echtgenoot.

Sommige Aspies hebben moeite om 3 zinnen aan elkaar te rijgen. Anderen kunnen niet stoppen met praten en verdringen hun NT partner. Er is niet één vast patroon van emotionele ontkoppeling en slechte communicatie in een Neurodiverse Huwelijk. Maar de uitdagingen op het gebied van verbinding en communicatie zijn de zwaartepunten in het neurodiverse huwelijk.

Zoals je ziet, zijn de manieren waarop een Neurodivergent Paar emotioneel in een impasse kan raken complex en talrijk. Daarom is een opleiding voor therapeuten die Neurodiverse koppels beoordelen en behandelen zo essentieel.

Een goed opgeleide relatietherapeut zal zorgvuldig nagaan welke symptomen het meeste leed veroorzaken en hoe dit koppel in therapie kan samenwerken om manieren te vinden om het Cassandra-syndroom te beteugelen. En dat is de belofte van op wetenschap gebaseerde relatietherapie voor de behandeling van Neurodiverse paren.

Bent u in een Neurodivergent Huwelijk?

Onderzoek:

Aston, M. (2009) The Asperger Couple’s Workbook. Londen: Jessica Kingsley Publishers.

Aston, Maxine. (2001) De andere helft van het syndroom van Asperger. Londen. The National Autistic Society.

Aston, Maxine. (2003) Asperger in de liefde: Relaties tussen paren en familiezaken. Londen. Jessica Kingsley Publishers.

Carter, R. (1998) Mapping the Mind. London: Weidenfeld and Nicolson.

Fletcher, P.C., Happe, F., Frith, U., Baker, S.C., Dolan, R.J., Frackowiak, R.S.J., Frith, C.D. (1995) Other Minds in the Brain: a functional imaging study of “theory of mind” in story comprehension Cognition 57 pp109-128

Slater-Walker, Gisela, and Chris. (2002) Een Aspergerhuwelijk. Londen. Jessica Kingsley Publishers.

Stanford, Ashley. (2003) Asperger Syndrome and Long-Term Relationships. London. Jessica Kingsley Publishers.

Wing. L. (1981) Asperger’s Syndrome: a clinical account Psychological
Medicine, 11, pp.115-30.