Ten minste 10 procent van de high-tech geschenken dit vakantieseizoen kan het slachtoffer worden van “computer rage” – daden van ongecontroleerde frustratie door hun eigenaars – schat University of Maryland professor Kent Norman, een cognitief psycholoog die leiding geeft aan het Laboratory for Automation Psychology and Decision Processes.
Om te helpen deze nieuwe geschenken intact te houden, adviseert Norman dat gebruikers onconventionele manieren vinden om wat stoom af te blazen op oude computerapparatuur, zoals het barbequen van een computermuis, het schoonmaken van een computer in een wasstraat of het doormidden hakken van een toetsenbord.
“Wanneer mensen drieduizend in een nieuwe plasma-tv zinken en er gaat iets mis, neemt soms een killer instinct het over,” zegt Norman. “De woede kan gewoon overkoken wanneer je echtgenoot zegt: ‘Je hebt al dat geld uitgegeven en nu kun je hem niet aan de praat krijgen?’ Dat is wanneer je ervoor moet zorgen dat mensen of de dure apparatuur niet gewond raken.”
Norman’s onderzoek richt zich op het gebruikersvriendelijk maken van technologie. Hij stelt dat te complexe computers, mobiele telefoons, gadgets en software hebben geleid tot een stijgende vloed van frustratie. “Mensen die technologie ontwerpen, spelen verstoppertje met ons”, zegt hij. “Het heeft me maanden gekost voordat ik de knop tegenkwam om de beltoon van mijn mobiele telefoon uit te zetten. Ik heb een echte haat-liefde verhouding met machines die niet altijd slim genoeg zijn om precies te doen wat je wilt.”
In de afgelopen drie jaar heeft Norman een informele online enquête gehouden over technologische frustratie en woede (http: //lap.umd.edu/surveys/computer_rage). Bijna 20 procent van de respondenten gaf toe uit woede een computer op de grond te laten vallen, bijna 40 procent verminkte een CD-ROM, en meer dan 80 procent vloekte hardop tegen een machine. Grofweg, zegt hij, komt dit neer op een risico van 10 procent op ernstige schade aan nieuwe high-tech apparatuur.
Norman beveelt vroegtijdige interventies aan om te voorkomen dat de frustratie uit de hand loopt. De truc, zegt hij, is om het veilig, economisch en met een gevoel voor humor te doen. “Als je mijn laboratorium binnenloopt, zie je een afgehakte videocamera aan de muur gemonteerd en een computermuis die hulpeloos in een muizenval ligt,” waarschuwt hij.
Maar zijn belangrijkste gereedschap zijn video’s die ontworpen zijn om computerwoede plaatsvervangend los te laten. Met een knipoog en elektrisch gereedschap in de hand, vertonen de video’s verwoestende acties tegen verouderde computerapparatuur. In één scène marineert hij een computermuis voor hij hem op de barbecue legt. In andere scènes verbrandt hij een oude computer met een brander en demonstreert hij hoe je veilig een monitor kapot kunt slaan. Een disclaimer adviseert: “Alle getoonde computers en computerapparatuur in verschillende staten van verminking waren ofwel dood bij aankomst, verouderd, of echt een straf verdienen.”
Norman zegt dat de video’s ook dienen als een how-to gids voor het verlichten van technologische frustratie. De lessen zijn gratis online beschikbaar ( http: //lap.umd.edu/computer_rage/). Om de technieken onder de knie te krijgen, stelt hij voor om te oefenen op oude computers voordat je ze wegdoet.
“Als je verwacht een high-tech cadeau te krijgen voor de feestdagen, is het het beste om een manier te vinden om frustratie vroegtijdig af te reageren,” zegt Norman. “Maar onthoud: veiligheid voorop. Draag altijd je veiligheidsbril en selecteer je doelen verstandig.”