De geschiedenis van de Amerikaanse literatuur begint met de komst van Engelssprekende Europeanen in wat later de Verenigde Staten zouden worden. Aanvankelijk was de Amerikaanse literatuur natuurlijk een koloniale literatuur, door auteurs die Engelsen waren en als zodanig dachten en schreven. Aan John Smith, een fortuinlijk soldaat, wordt toegeschreven dat hij de aanzet heeft gegeven tot de Amerikaanse literatuur. Zijn belangrijkste boeken waren A True Relation of…Virginia… (1608) en The Generall Historie of Virginia, New England, and the Summer Isles (1624). Hoewel deze boeken vaak de auteur verheerlijkten, waren ze duidelijk geschreven om Engelsen de mogelijkheden van kolonisatie uit te leggen. Na verloop van tijd werd elke kolonie op dezelfde manier beschreven: Daniel Denton’s Brief Description of New York (1670), William Penn’s Brief Account of the Province of Pennsylvania (1682), en Thomas Ashe’s Carolina (1682) waren slechts enkele van de vele werken waarin Amerika werd geprezen als een land van economische belofte.
Afbeelding met dank aan Documenting the American South, The University of North Carolina at Chapel Hill Libraries
Dergelijke schrijvers erkenden de Britse loyaliteit, maar anderen benadrukten de meningsverschillen die de kolonisten ertoe hadden aangezet hun vaderland te verlaten. Belangrijker nog, zij betoogden over bestuurskwesties waarbij de verhouding tussen kerk en staat in het geding was. De houding die de meeste auteurs aanvielen werd parmantig uiteengezet door Nathaniel Ward van Massachusetts Bay in The Simple Cobler of Aggawam in America (1647). Ward verdedigde op amusante wijze de status quo en haalde uit naar kolonisten die nieuwerwetse denkbeelden steunden. Er werden allerlei tegenargumenten voor zo’n conservatieve opvatting gepubliceerd. John Winthrop’s Journal (geschreven in 1630-49) vertelde op sympathieke wijze over de poging van de Massachusetts Bay Colony om een theocratie te vormen – een staat met God aan het hoofd en met zijn wetten gebaseerd op de Bijbel. Latere voorvechters van het theocratische ideaal waren Increase Mather en zijn zoon Cotton. William Bradford’s History of Plymouth Plantation (tot 1646) liet zien hoe zijn pelgrim-separatisten volledig braken met het Anglicanisme. Nog radicaler dan Bradford was Roger Williams, die in een reeks controversiële pamfletten niet alleen pleitte voor de scheiding van kerk en staat, maar ook voor het toekennen van de macht aan het volk en het tolereren van verschillende geloofsovertuigingen.
De utilitaire geschriften van de 17e eeuw omvatten biografieën, verhandelingen, verslagen van reizen, en preken. Er waren weinig prestaties op het gebied van drama of fictie, omdat er een wijdverbreid vooroordeel bestond tegen deze vormen. Slechte maar populaire poëzie verscheen in het Bay Psalm Book van 1640 en in Michael Wigglesworth’s samenvatting in doggerel vers van het calvinistische geloof, The Day of Doom (1662). Er was ook poëzie, althans, van een hogere orde. Anne Bradstreet uit Massachusetts schreef enkele liedteksten, gepubliceerd in The Tenth Muse Lately Sprung Up in America (1650), waarin zij op ontroerende wijze haar gevoelens met betrekking tot religie en haar familie uitte. Nog hoger gerangschikt door moderne critici is een dichter wiens werken pas in 1939 ontdekt en gepubliceerd werden: Edward Taylor, een in Engeland geboren predikant en arts die leefde in Boston en Westfield, Massachusetts. Minder getroffen door somberheid dan de typische puritein, schreef Taylor teksten waaruit zijn vreugde in christelijk geloof en ervaring bleek.
Uit The Works of Anne Bradstreet in Prose and Verse, edited by John Harvard Ellis, 1867
Alle 17de-eeuwse Amerikaanse geschriften waren in de trant van Britse geschriften uit dezelfde periode. John Smith schreef in de traditie van de geografische literatuur, Bradford echode de kadans van de King James Bible, terwijl de Mathers en Roger Williams gejailbreid proza schreven dat typerend was voor die tijd. Anne Bradstreet’s poëtische stijl was afgeleid van een lange lijn van Britse dichters, waaronder Spenser en Sidney, terwijl Taylor in de traditie stond van metafysische dichters als George Herbert en John Donne. Zowel de inhoud als de vorm van de literatuur van deze eerste eeuw in Amerika waren dus uitgesproken Engels.