Hoe de Soemerische Godin mij leerde werken met schaduwen via chakra’s
Haar naam betekent letterlijk “Koningin van de Grote Aarde”. Misschien ben je haar eerder tegengekomen als Allat of Irkalla, waarvan de laatste de letterlijke naam voor de Onderwereld is.
Ereshkigal is de duistere zuster van de veel populairdere godin Inanna. Terwijl Inanna wordt geassocieerd met de planeet Venus en heerst over liefde, seks, schoonheid, kunst en vreugde, heerst Ereshkigal over de doden in de onderwereld en alles wat in de schaduw ligt. Zij is hartstochtelijk verliefd op en getrouwd met Nergal, de god van de oorlog, de pest en de verderfelijkheid. Samen kregen zij drie kinderen.
In de hedendaagse vergelijkende mythologie wordt Ereshkigal beschouwd als gelijkwaardig aan de godin Hecate van het Griekse pantheon. Hoewel zij beiden godinnen zijn van de duisternis, de onderwereld, en – natuurlijk – magie, houden de gelijkenissen daar op. Hecate speelde een actieve rol in de mythologie, was een ongehuwde vrouw, en reisde naar believen naar en van de onderwereld. Ereshkigal was, zoals veel oude godheden van Mesopotamië, mysterieuzer.
Persoonlijk val ik in een denkrichting die Ereshkigal afschildert als een godin vergelijkbaar met Persephone. Ook in een theoretisch perspectief zouden Ereskigal en Inanna gezien kunnen worden als twee helften van dezelfde vrouw – net zoals Persephone gesplitst is tussen de boven- en onderwereld met Demeter of Hades.
Veel versies van de mythen van Ereskigal zijn bewaard gebleven, maar ik wil me richten op één bepaalde mythe die me voor het eerst opende voor schaduwwerk. Ik kwam het verhaal tegen en verslond het opnieuw en opnieuw. Geleidelijk aan hielp het me de dualiteit te begrijpen die inherent is aan het vrouw-zijn, het belang van de dood voor het leven, en hoe het donkere vrouwelijke te accepteren en te gebruiken.
Vrees voor het donkere vrouwelijke
De mythe in kwestie is eigenlijk Inanna’s Afdaling naar de Onderwereld. Hoewel Inanna aanvankelijk de hoofdpersoon lijkt te zijn – zij waagt zich in de Onderwereld om de begrafenis van Nergal, de echtgenoot van Ereshkigal, bij te wonen – wordt duidelijk dat zij meer een leerling is in het domein van haar zuster.
Hoewel Inanna zich bewust is van de gevaren bij het betreden van het grote ondermaanse, verlangt haar hart ernaar om met haar zuster te rouwen; inderdaad, Ereshkigal is een gevaarlijke vrouw, maar Inanna’s liefde voor haar zet haar toch op de zoektocht. Inanna neemt enkele voorzorgsmaatregelen door haar vertrouwelingen op de hoogte te brengen van haar reis en hen te vragen haar uit de onderwereld te halen als haar zuster haar niet toestaat terug te keren.
Vanuit ons moderne perspectief kan het verhaal vreemd overkomen. Waarom zou je je eigen zuster vrezen? Maar, zoals iedereen die het pad van de vrouwenspiritualiteit bewandelt waarschijnlijk heeft geleerd, er is veel te vrezen over onszelf en onze natuur.
In ons zitten trauma’s, zonden, duistere verlangens en lelijke neigingen. Schaduwwerk zelf is gewijd aan het blootleggen van de wortels van wat ons van binnen vergiftigt. Dat Inanna voorzorgsmaatregelen neemt bij het bezoeken van haar duistere zuster is niet anders dan iemand naast je in een lucide droom, dronkenschap, of delirium door migrainepijn. Als er iets misgaat of te intens is, is er iemand om de geest te troosten en te kalmeren.
De zeven vergrendelde poorten
In de Onderwereld van Ereshkigal zijn er zeven poorten die naar haar troonzaal of paleis leiden. Wanneer Ereshkigal hoort van Inanna’s aankomst bij de eerste van de zeven poorten, laat zij ze verzegelen en vergrendelen. Als Inanna haar wil bereiken, eist Ereshkigal dat haar zuster Inanna de poorten opent door middel van een reeks offers.
In wezen heeft Ereshkigal haar domein afgesloten voor de godin van de liefde. Maar ze geeft haar de keuze om binnen te komen door middel van offers. Dit zijn een reeks keuzes die Inanna bij elke poort moet maken.
De symboliek van het offer komt in de vorm van kleding. Inanna moet bij elk van de vergrendelde poorten een kledingstuk verwijderen om de poort te ontgrendelen, maar dit is beslist exoterisch. De zeven poorten van Eresjkigal komen interessant genoeg goed overeen met het chakra-systeem, en hoewel deze twee spirituele overtuigingen uit verschillende culturen stammen, denk ik dat het naast elkaar plaatsen ervan ons kan helpen de mythe op een holistische manier te analyseren, zodat we onszelf kunnen analyseren.
Om Inanna door de poorten van haar zuster te laten gaan, offert zij stukken van zichzelf op. Ik denk graag aan elke poort als het proces van het afsluiten van een chakra en het bijbehorende symbool; als Inanna afdaalt naar de onderwereld, sterft zij langzaam. Als we het leven beginnen vanuit het wortelchakra naar boven, is het logisch dat we, als we terugkeren naar de onderwereld, zouden afdalen vanuit de kroon.
En dus, bij de eerste poort, de Poort van Autoriteit, wordt Inanna gevraagd haar koninklijke kroon af te zetten. We kunnen dit zowel geestelijk als letterlijk symbolisch opvatten: ze betreedt het domein van Eresjkigals koninkrijk, en haar autoriteit heeft daar geen plaats.
De tweede poort is de Poort van de Waarneming, die overeenkomt met het voorhoofdchakra. Inanna verliest haar staf, een symbool van wijsheid; Eresjkigals staf, een slang, is de bron van waarneming in de schaduw.
De derde poort correspondeert met het keelchakra. Ik heb al eerder geschreven over hoe de Duistere Godin bijzonder krachtig is met het keelchakra. In deze legende, bij de Poort van Communicatie verliest Inanna haar halsketting. Pas bij de vierde poort, de Poort van Mededogen (die overeenkomt met het hartchakra), begint Inanna echt bloot en naakt te worden door haar borstschild af te doen.
Door verder af te dalen in de onderwereld, komt Inanna door de vijfde Poort van Persoonlijke Macht en verwijdert haar ring van macht. Hoewel het idee van versterkte voorwerpen niet nieuw is, vind ik de symboliek hier bijzonder mooi. De zonnevlecht chakra die geassocieerd wordt met de vijfde poort is een werveling van gouden licht. Als zij haar ring van macht verliest, waarvan ik aanneem dat die van goud is, gebaseerd op zowel het tijdperk als de cultuur, begint dat echt het beeld te geven van het doven van de lichten van haar chakra-systeem. Inanna verdampt langzaam aan de poorten van haar zusters koninkrijk van het beneden.
De zesde en zevende poort, de Poort van Creativiteit en de Poort van Manifestatie, corresponderen met het sacrale chakra of de baarmoederruimte en het wortelchakra van waaruit onze overlevingsinstincten voortkomen. Inanna verwijdert eerst haar enkelbanden, een symbool van haar sensualiteit en seksuele macht, voordat zij haar koninklijke gewaad aflegt.
Ereshkigal heeft haar zuster door een reeks van keuzes ontdaan van haar macht en gewaden. Bij elke poort had Inanna kunnen terugkeren, maar ze hield vol. Binnen Ereshkigals koninkrijk doet alles wat van de Bovenwereld is er niet toe; geen van de voorwerpen noch de chakra’s van het levende lichaam hebben macht in Irkalla.
Ereshkigal doodt Inanna
Ten slotte, in de aanwezigheid van haar zuster, is Inanna naakt, kwetsbaar en leeggemaakt. Daar, in het paleis, doodt Ereshkigal Inanna. Vervolgens laat zij het lijk van haar zuster drie dagen aan een haak hangen.
Als de derde dag verstrijkt, arriveren twee door Enki gezonden wezens om Inanna te redden. Ereshkigal bezit het water des levens, een magische substantie die de doden kan doen herrijzen, en gebruikt het om haar zuster weer tot leven te wekken.
Inanna vertrekt uit de Onderwereld en keert terug naar haar eigen domein daarboven.
Ereshkigal als Vrouw en de Legende van Persephone
Hoe wreed dit ook moge lijken, Ereshkigal heeft door deze daad haar zuster ingewijd in de mysteries van het duistere vrouwelijke. Inanna volhardde door elke poort en, nu elk van haar lichten van aardse en hemelse vitaliteit (de chakra’s) verdwenen zijn, blijft alleen het leven zelf over.
Door haar zuster neer te slaan, levert Ereshkigal aan Inanna diepe vrouwelijke wijsheid en een psychologische gelegenheid voor Inanna om haar eigen schaduw, haar eigen dood, te ontmoeten.
Voor mij kan de afdaling die Inanna ervaart, worden gezien als haar geleidelijke wording tot Ereshkigal. Het idee van deze dualiteit en dit proces doet me denken aan Persephone en haar duale aard. Persephone is ook een godin die de initiatie van een maagd vertegenwoordigt door middel van terreur en extremen – maar ze leert deze aan te scherpen, de ervaringen te vatten, en er met diepe wijsheid en koninginnelijkheid uit tevoorschijn te komen.
Ultimately, Inanna is herboren vanwege haar zuster, en krijgt alleen de ervaring van wedergeboorte omdat ze in de eerste plaats stierf.
Wij als vrouwen belichamen de godin. Ons lichaam zelf is een weerspiegeling van de blauwdruk van de natuur, en de mythen die we duizenden jaren lang hebben doorgegeven weerspiegelen diezelfde patronen. Net als de planeet Venus retrograde gaat en onder de horizon in de onderwereld duikt, daalt Inanna af om haar zuster te ontmoeten.
Vrouwen doen dat ook. We hebben de mogelijkheid om af te dalen en onze innerlijke schaduw te ontmoeten, onze donkere zus, onze onderwereld zelf. We hebben een hoge pijntolerantie, creëren en vernietigen, en bloeden om leven te maken. We kunnen onszelf naakt zien, dood, machteloos, en op deze manier alles herkennen wat we in wedergeboorte zijn.
Wat is onze menstruatie, de cyclus van de maan, anders dan een proces van dood en wedergeboorte? Van het leren kennen van de schaduw en, door dat proces, de volheid van het leven te leven met meer vreugde en schoonheid?