Mijn eigen shirttail familielid: de overleden burgemeester Anton J. Cermak (derde van links).
Het idioom shirttail relative, zelden gehoord tegenwoordig, verwijst naar iemand die ver verwant is en vaak vergeten.
De uitdrukking kwam op toen mijn vrouw, die de orkaan Irma op haar computer aan het volgen was, opkeek van het scherm en afgeleid vroeg of ik familieleden had die in gevaar waren. “Misschien. Alleen een paar bloedverwanten,” antwoordde ik. Waarop ze antwoordde: “Wat is dat?”
Wat is dat? Inderdaad.
Origins
De etymologische vermelding van shirttail relative is schaars. Volgens het online woordenboek van Merriam-Webster dook het woord shirttail voor het eerst op in 1809, en werd het, net als nu, gebruikt om het onderste deel van een overhemd aan te duiden dat in een broek wordt gestopt. Maar om tot het idiomatische gebruik van “shirttail” in de uitdrukking “shirttail relative” te komen, wenden we ons tot de Britse meester-woord-detective Michael Quinion die op zijn website het volgende citeert uit het Dictionary of American Regional English (DARE):
“In een boek uit 1922 over de Appalachen wordt opgemerkt dat “het nog steeds gebruikelijk is in veel districten van het bergland dat kleine jongens de zomer doorbrengen in een enkel verkort kledingstuk en dat ze ‘shirt-tail’boys’ worden genoemd. “
Ik veronderstel maar wat, maar misschien heeft het beeld dat de term ‘shirt-tail boys’ oproept, van Amerikanen die zo afgelegen wonen dat ze bijna vreemdelingen zijn, ervoor gezorgd dat andere Amerikanen shirt-tail associëren met verre verwanten, en zeker genoeg, opnieuw volgens Mr. Quinion:
“DARE heeft voorbeelden vanaf 1927, zoals shirt-tail kin en shirt-tail neef, evenals .”
Een ander idiomatisch gebruik van shirttail, geciteerd door het online Free Dictionary, beschrijft het bijvoeglijk gebruik van het woord als het aanduiden van iets “van weinig waarde; ontoereikend of klein.” Hier gok ik dat de bovenstaande definitie voortkwam uit een algemene opvatting dat dit deel van de structuur van een overhemd als gewoon en onbelangrijk werd beschouwd; immers, zodra een overhemd is gedragen en ingestopt, ziet de drager zijn of haar hemdstaart niet eens meer en zal er wellicht snel weinig aandacht aan schenken. Wat, als je erover nadenkt, een manier is om lang vergeten familieleden te beschrijven.
De goede burgemeester
Burgemeester Anton Cermak, rechts, gespeeld door veteraan karakteracteur Robert Middleton, en de legendarische G-man Eliot Ness, links, gespeeld door Robert Stack (Airplane!) in The Unhired Assassin, seizoen 1, aflevering 20 en 21 van de TV-serie The Untouchables.
Het gebeurt niet elke dag dat een familielid, ver weg of niet, zoals mijn “oom” Anton Cermak, wordt geportretteerd in een hit TV-show. Maar dat was het geval op 25 februari 1960, in The Untouchables, een tv-gangsterserie die zich afspeelt in de jaren 1930.
Anton Cermak, was een aanzienlijk verre neef van mijn grootvader Otto. Cermak was de 34ste burgemeester van Chicago, Illinois, van 7 april 1931 tot aan zijn dood op 6 maart 1933, stervend aan complicaties als gevolg van een mislukte moordaanslag op het leven van de toenmalige gekozen president Franklin D. Roosevelt.
Zoals ik heb geleerd op de knieën van zowel mijn vader als zijn vader, was Cermak een meester in de machinepolitiek van de grote stad, en werd hij beschouwd als een vrij fatsoenlijke burgemeester, althans naar Chi-town normen. Maar wat Cermak echt heilig verklaarde voor de hele Boheemse gemeenschap in Amerika, inclusief mijn familie, was de wijdverbreide overtuiging dat hij stierf als een bonafide held omdat hij een kogel opving die bedoeld was voor FDR.
FDR, rechts, met mijn vereerde, vaak afwezige “oom” Cermak. Requiescat in pace, meneer de burgemeester.
Dat is nog eens familie.