Hoe kiest een vrouwtjes stekelvarken een partner? Voorzichtig, heel voorzichtig
Voor stekelvarkens vormt het vinden van een partner een unieke uitdaging
- Tom Dworetzky
- 01 juni 1998
In het holst van de nacht in Nevada woelt Rick Sweitzer door het dichte struikgewas in de woestijn, op zoek naar antwoorden. De bioloog van de Universiteit van Californië, Davis, is gepassioneerd over zijn werk en op deze nacht is hij in het bijzonder gericht op het oplossen van een mysterie met betrekking tot het voorwerp van zijn passie: het nachtelijke stekelvarken.
Van alle gewoonten van deze moeilijk te bestuderen wezens, is er geen ongrijpbaarder en moeilijker te bespioneren dan hun paringsgedrag. “Ze zijn van nature al schuw en moeilijk te lokaliseren, maar ze zijn nog schichtiger om bekeken te worden tijdens hun paringsrituelen,” zegt Sweitzer.
Porcupines zijn boombewonende wezens, en in de Nevada regio leven en paren ze in dichte oevervegetatie waarin het onmogelijk is voor onderzoekers om zich rustig te bewegen. Dus hoewel Sweitzer dicht in de buurt kwam van parende dieren, moest hij genoegen nemen met paren die op het punt van voortplanting leken te staan – dieren die slechts indirecte hints geven over hoe stekelvarkens partners vinden en kiezen. Maar deze aanwijzingen waren voldoende voor Sweitzer, samen met collega-onderzoeker Joel Berger van de Universiteit van Nevada, Reno, om een theorie naar voren te brengen die hen enige bekendheid heeft opgeleverd in de selecte kring van deskundigen die dit schepsel bestuderen.
Gebaseerd op hun vijf jaar durende studie, suggereren de onderzoekers dat het niet alleen de chemie van de liefde kan zijn, maar ook de grootte van het mannetje en de dichtheid van zijn stekels die de vrouwtjes van de soort hun partners doen kiezen. “Dat is omdat wanneer je de mannetjes onderzoekt die het recht om te paren winnen, het duidelijk wordt dat het oudere, grotere dieren zijn,” zegt Sweitzer. “Het lijkt erop dat, nou ja, grootte belangrijk is, althans voor vrouwelijke stekelvarkens.”
Of het nu gedreven wordt door zicht of geur, de voortplanting van stekelvarkens is een ruwe en selectieve praktijk, merkt de wetenschapper op. Het vrouwtje is seksueel actief gedurende slechts één maand per jaar, beginnend eind augustus. Ze is ook zeer kieskeurig. Ze eist van haar partner dat hij haar op Herculesiaanse wijze bewaakt tegen alle andere bezoekers gedurende drie dagen – een slopende marathon waarbij zelfs een winnend mannetje er behoorlijk gehavend uit kan komen.
De gevechten vinden plaats omdat het bronstige vrouwtje in een boom klimt en een luide roep laat horen, met een geluid dat lijkt op dat van een kat. Deze paringsroep trekt mannetjes aan, die dan brutaal met elkaar vechten. “Het is niet ongebruikelijk om een winnend parend mannetje te zien met een honderdtal stekels van rivaliserende mannetjesstaarten in zijn gezicht,” zegt Sweitzer.
Nadat het gevecht de winnaar heeft bepaald, daalt het vrouwtje van haar zitstok en vindt de paring plaats terwijl ze haar staart omhoog buigt om niet in de weg te zitten. “Zij controleert de situatie,” zegt Sweitzer. “Dus een manier waarop ze haar partner zou kunnen selecteren is door visueel de mannelijke kracht of kwaliteit te beoordelen op basis van de grootte of dichtheid van de stekels.”
Volwassen stekelvarkens kunnen bedekt zijn met ongeveer 25.000 stekels, die variëren in grootte op verschillende delen van hun lichaam. “Grote stekels en meer van hen laten varkens er groot en gezond uitzien,” merkt de wetenschapper op.
Niet alle stekelvarken-experts geloven echter dat visuele signalen zo’n belangrijke rol spelen als Sweitzer aan hen toeschrijft. “Hoewel ze een rol kunnen spelen,” zegt bioloog Uldis Roze van het Queens College in New York, die de dieren in de loop der jaren uitgebreid heeft bestudeerd, “geloof ik dat de belangrijkste signalen voor paringsselectie door het vrouwtje nog steeds chemisch zijn.”
Hoe dan ook, één ding is zeker: als het vrouwtje niet wil dat een bepaald mannetje met haar paart, zal ze haar stekelstaart niet bewegen om haar partner toegang te verlenen. En die weerhaken zijn in elke taal een duidelijk ‘nee’. Rick en ik liggen niet zo ver uit elkaar in onze denkbeelden als sommige persberichten je willen doen geloven,” merkt Roze op. “We geloven allebei dat vrouwelijke stekelvarkens niet verkracht kunnen worden. En dit impliceert duidelijk dat er een vrouwelijke keuze betrokken is bij de paringsbeslissing. Ze kan kiezen tussen mannetjes, maar de vraag blijft wel open op welke basis ze kiest.”
Roze merkt op dat de dieren ’s nachts paren en slecht zien. Bovendien heeft zijn eigen onderzoek naar de chemie van stekelvarkens aangetoond, zegt hij, “dat de dieren een rijke verscheidenheid aan afscheidingen hebben die zij in hun dagelijks leven gebruiken.”
Beide onderzoekers zijn het erover eens dat de kwestie nog lang niet is opgelost. Dierlijk gedrag is immers zelden een kant-en-klare zaak. Het gezichtsvermogen van een stekelvarken is niet bijzonder goed, maar ook zijn reukzin is dat niet. Sweitzer suggereert dat het vrouwelijk stekelvarken meerdere signalen gebruikt om een partner te kiezen. Het resultaat is dat de grootste en misschien meest sexy ruikende mannetjes met grote stekels het best scoren in het paringsspel.
Schrijver Tom Dworetzky is gevestigd in Zuid-Californië.