Hoofdstuk 9 – Schedelzenuw 13

In tegenstelling tot wat vaak wordt gedacht, zijn er 13 hersenzenuwen. De dertiende hersenzenuw, ook wel nervus terminalis of terminale zenuw genoemd, is een zeer goed geconserveerde veelzijdige zenuw die bij de mens en de meeste gewervelde diersoorten net boven de reukbollen voorkomt. In de meeste gevallen lopen de vezels van het rostrale deel van de hersenen naar de reuk- en neusepithelia. Hoewel er verschillende opvattingen bestaan over de samenstelling van deze zenuw, lijken bij de meeste soorten GnRH-immunoreactieve neuronen het bepalende kenmerk te zijn. De betrokkenheid van dit trofische peptide en de associatie van de zenuw met de ontwikkeling van de hypothalamus-hypofyse-gonadale as, suggereren een primaire rol in de reproductieve ontwikkeling en, bij de mens, aandoeningen zoals het Kallmann syndroom. Bij sommige soorten blijkt deze raadselachtige zenuw een invloed te hebben op de sensorische verwerking, seksueel gedrag, autonome en vasomotorische controle, en pathogene afweer (via secretie van stikstofmonoxide). In dit overzicht geven wij een algemeen overzicht van wat bekend is over deze verwaarloosde hersenzenuw, met het doel neurologen en neurowetenschappers te informeren over zijn aanwezigheid en de noodzaak van verdere studie.