Joseph von Fraunhofer werd geboren in Straubing, Beieren, op 6 maart 1787. Hij werd op 11-jarige leeftijd wees en ging in de leer als lenzen- en spiegelmaker, waarna hij in dienst trad bij een bedrijf in München dat wetenschappelijke instrumenten maakte. Hij leerde wiskunde en werd zeer bedreven in toegepaste optica. Hij was actief in de Beierse academie van wetenschappen, waar zijn bekwaamheid in toegepaste optica de aandacht trok. In 1823 werd hij benoemd tot directeur van het Natuurkundig Museum in München, en kreeg hij de (ere)titel van professor. Hij overleed op 7 juni 1826 in München aan tuberculose.
Credit: Wikipedia.
In 1812-1814 was Fraunhofer volop bezig met het ontwerpen van chromatische objectieve lenzen voor telescopen, waarvoor de brekingsindices van optische glazen nauwkeurig moesten worden bepaald. Bij het bestuderen van het spectrum van zonlicht dat door een dunne spleet viel, merkte hij een veelheid van donkere lijnen op. Deze waren niet opgemerkt door Isaac Newton in 1666, omdat hij licht van de hele zonneschijf door een cirkelvormig gat in zijn prisma’s scheen. Ze waren wel opgemerkt door William H. Wollaston in 1802, die echter de aanwezigheid van slechts zeven donkere lijnen registreerde. Fraunhofer was zich er terdege van bewust dat sommige van deze lijnen als golflengtestandaard konden worden gebruikt en mat nauwkeurig de positie van 324 van de ongeveer 500 lijnen die hij in zijn zonnespectrum kon zien. Hij voorzag de meest prominente spectraallijnen van letters, waarmee hij een nomenclatuur vaststelde die tot op de dag van vandaag overeind is gebleven. Hij merkte wel op dat de golflengte van zijn D-lijn samenviel met die van een prominente lijn in het spectrum van een laboratoriumvlam (waarvan nu bekend is dat die van natrium afkomstig is), maar hij ging er niet veel verder op in.
In 1821 bouwde Fraunhofer het eerste diffractierooster, bestaande uit 260 dicht bij elkaar liggende draden. Fraunhofer, die goed thuis was in de mathematische golftheorie van licht, gebruikte zijn diffractierooster om de golflengte van specifieke kleuren en donkere lijnen in het zonnespectrum te meten. Hij bouwde en bestudeerde ook reflectieroosters.
Fraunhofer slaagde er in 1817 in een achromatische objectieflens te ontwerpen; met kleine aanpassingen is zijn ontwerp vandaag de dag nog steeds in gebruik.
Bibliografie:
Porter, R. (ed.) 1994, The Biographical Dictionary of Scientists, Oxford University Press.
Herrmann, D.B. 1973, Geschichte der Astronomie von Herschel bisHertzsprung (trans. K. Krisciunas, The History of Astronomyfrom Herschel to Hertzspring, Cambridge University Press, 1984).