Nadezjda Krupskaja

Nadezjda Krupskaja was een oprichtster van de Bolsjewistische Partij, een invloedrijk lid van het Volkscommissariaat van Onderwijs nadat de Bolsjewieken aan de macht waren gekomen, en een schrijfster. Zij werd een marxistisch activiste in het begin van de jaren 1890 in Sint-Petersburg; in die tijd ontmoette zij Vladimir Lenin. Beiden werden al snel gearresteerd voor hun politieke activiteiten en werden veroordeeld tot ballingschap in Siberië, waar ze in 1898 trouwden. Na hun vrijlating in 1900 verliet het echtpaar Rusland en vestigde zich een tijdlang in verschillende Europese steden. Krupskaja trad op als secretaresse van Lenin, gaf zijn tijdschriften en kranten uit, en organiseerde leden van de partij van de bolsjewieken die in Rusland woonden. In deze periode begon zij samen met Inessa Armand en Clara Zetkin de Internationale Vrouwendag. Na de februarirevolutie van 1917 keerden Lenin en Krupskaja terug naar Rusland. Daar verspreidde ze de bolsjewistische propaganda, leidde ze de herstructurering van het onderwijssysteem om arbeiders en vrouwen beter van dienst te kunnen zijn, en leidde ze de filmindustrie na de nationalisering ervan. Na de dood van Lenin in 1924 sloot Krupskaja zich aan bij de oppositie tegen Stalin, maar tegen het eind van de jaren dertig had ze zich uit de politieke arena teruggetrokken. Ze schreef Vospominaniia o Lenine (Herinneringen aan Lenin, 1926) en het elfdelige Pedagogicheskive sochineniya (Pedagogische werken, 1957-63).