Vandaag is het de verjaardag van de geboorte van Napoleon Bonaparte. Om dit te herdenken hebben we op Europeana gezocht naar materiaal dat met Bonaparte te maken heeft en kwamen we een aantal fascinerende cartoons tegen. Het is de politieke satire van zijn tijd, even slim en treffend als de tv-panelshows die vandaag hetzelfde werk doen.
Geboren in 1769 op Corsica, was Napoleon een Frans militair en politiek leider die bekendheid verwierf tijdens de laatste fasen van de Franse Revolutie en de daarmee gepaard gaande oorlogen in Europa. Hij werd keizer van de Fransen van 1804 tot 1815. In het eerste decennium van de 19e eeuw was het Franse keizerrijk onder Napoleon verwikkeld in een reeks conflicten – de Napoleontische oorlogen – waarbij alle grote Europese mogendheden betrokken waren. Na grote politieke en militaire successen leed het leger van Napoleon enkele grote nederlagen, zoals de Schiereilandoorlog en de Franse invasie in Rusland in 1812.
In 1813 deed Napoleon afstand van de troon en verbande hij zichzelf naar het eiland Elba. Minder dan een jaar later ontsnapte hij aan Elba en keerde terug aan de macht, maar hij werd verslagen in de Slag bij Waterloo in juni 1815. Napoleon bracht de laatste zes jaar van zijn leven door in Britse gevangenschap op het eiland Sint Helena, en stierf uiteindelijk aan maagkanker, of arsenicumvergiftiging als je een samenzweringstheoreticus bent. Dus, naar de cartoons.
Voreerst, vergelijk deze twee portretten. Op het eerste, stoutmoedig en actief in de Slag bij Arcole (ca. 1798-1805); op het tweede, mollig en weemoedig verbannen op het eiland St Helena in 1816.
Hier raakt Napoleon een van zijn eigen soldaten aan die lijdt aan de builenpest in Jaffa in maart 1799. De reden? Om te laten zien dat hij er niet bang voor is, om algehele paniek te voorkomen. En toch geeft hij twee maanden later opdracht alle besmette soldaten te vergiftigen.
Hier, bij de viering van het Verdrag van Amiens in 1802, zorgt Napoleon voor de muziek en dansen andere landen…
In de volgende tekenfilm brengt Napoleon de Nieuwe Wereld naar het eiland Elba. Ondanks het feit dat hij de instrumenten van architecten en bouwers heeft meegebracht, is een gastvrije boer niet overtuigd.
De laatste drie cartoons zijn symbolisch voor het lot van Napoleon – gevangen en verbannen. Hier zien we hem gevangen in een fles, een kooi en in een schets getiteld ‘Op zijn ereplaats’ – de paal van de beul.
