De Necker Cube is een optische illusie die voor het eerst in 1832 werd gepubliceerd door de Zwitserse kristallograaf Louis Albert Necker.
Dubbelzinnigheid
De kubus van Necker is een dubbelzinnige lijntekening. Het is een wire-frame tekening van een kubus in isometrisch perspectief, wat betekent dat evenwijdige randen van de kubus als evenwijdige lijnen in het beeld zijn getekend. Wanneer twee lijnen elkaar kruisen, is niet te zien welke lijn voor en welke lijn achter is. Dit maakt het beeld dubbelzinnig; het kan op twee verschillende manieren worden geïnterpreteerd. Wanneer iemand naar het plaatje kijkt, lijkt het vaak heen en weer te gaan tussen de twee geldige interpretaties (zgn. multistabiele waarneming).
Necker kubus links, onmogelijke kubus rechts.
Het effect is interessant omdat elk deel van het plaatje op zichzelf dubbelzinnig is, maar het menselijk visuele systeem een interpretatie van elk deel kiest die het geheel consistent maakt. De kubus van Necker wordt soms gebruikt om computermodellen van het menselijke visuele systeem te testen om te zien of zij op dezelfde manier als mensen tot consistente interpretaties van het beeld kunnen komen.
Mensen zien gewoonlijk geen inconsistente interpretatie van de kubus. Een kubus waarvan de randen elkaar op een inconsistente manier kruisen, wordt een onmogelijk object genoemd, meer bepaald een onmogelijke kubus.
Bij de kubus aan de linkerkant zien de meeste mensen het gezicht linksonder meestal als vooraan. Dit komt mogelijk doordat mensen voorwerpen veel vaker van bovenaf bekijken, waarbij de bovenkant zichtbaar is, dan van onderaf, waarbij de onderkant zichtbaar is, zodat de hersenen de “voorkeur” geven aan de interpretatie dat de kubus van bovenaf wordt bekeken.
Er zijn aanwijzingen dat men door zich op verschillende delen van de figuur te richten een stabielere waarneming van de kubus kan afdwingen. Het snijpunt van de twee vlakken die evenwijdig zijn aan de waarnemer, vormt een rechthoek, en de lijnen die op het vierkant samenkomen, vormen een “y-splitsing” bij de twee diagonaal tegenover elkaar liggende zijden. Als een waarnemer zich richt op de bovenste “y-splitsing” zal het linker ondervlak vooraan lijken te liggen. Het gezicht rechtsboven lijkt vooraan te staan als de ogen zich richten op het onderste kruispunt (Einhauser, et al., 2004).
De Necker kubus kan licht werpen op het menselijke visuele systeem. Sidney Bradford, blind vanaf zijn geboorte maar op 52-jarige leeftijd na een operatie zijn gezichtsvermogen teruggewonnen, nam niet de dubbelzinnigheid waar die normaal ziende waarnemers wel waarnemen.
Assessment | Biopsychology | Comparative |Cognitive | Developmental | Language | Individual differences |Personality | Philosophy | Social |
Methods | Statistics |Clinical | Educational | Industrial |Professional items |World psychology |
Cognitive Psychology:Aandacht – Besluitvorming -Leren – Oordeelsvorming -Geheugen – Motivatie – Perceptie – Redeneren -Denken -Cognitieve processenCognitie -OutlineIndex
Epistemologie
De Necker Cube wordt gebruikt in de epistemologie (de studie van kennis) en biedt een tegenaanval tegen het naïef realisme. Naïef realisme (ook wel direct realisme of common-sense realisme genoemd) stelt dat de manier waarop wij de wereld waarnemen, de manier is waarop de wereld werkelijk is.
De kubus van Necker lijkt deze bewering te weerleggen: we zien een kubus, maar in werkelijkheid is er helemaal geen kubus: alleen een tweedimensionale tekening van twaalf lijnen. We zien iets wat er in werkelijkheid niet is, waarmee het naïef realisme (zogenaamd) ontkracht wordt. Deze kritiek op het naïef realisme ondersteunt het representatief realisme.
- Heb je de bovenkant van de kubus opgemerkt?
- geschiedenis van de kubus en een Java applet
- modellering van de menselijke perceptie van de kubus
- Necker Cube: A Visual Illusion at cut-the-knot
- Uitleg van de Necker cube en andere gestalt fenomenen