“Ombra mai fu” uit Handel’s “Xerxes”

George Frederick Händel lijkt een affiniteit te hebben gehad voor expansieve, majestueuze melodieën. Denk maar aan het statige openingsdeel van de Vioolsonate in D Majeur, HWV 371, of aan de vorstelijke pracht en praal die we aantreffen in zoveel delen van de Water Music en de Music for the Royal Fireworks.

Er is misschien geen beter voorbeeld dan Ombra mai fu (“Nooit was er een schaduw”), de openingsaria uit Händels opera Xerxes uit 1738, of Serse zoals hij in het Italiaans werd genoemd. De aria speelt zich af in een weelderige tuin van het paleis van de koning van Perzië, die zich verheugt in de schoonheid en schaduw van een plataan. De tekst verleent de boom een uitgesproken zieligheid. De muziek is vervuld van een euforisch gevoel van dankbaarheid en majesteit.

De opera, losjes gebaseerd op Xerxes I die rond 470 v. Chr. leefde, was aanvankelijk een flop en sloot na vijf voorstellingen in het Londense King’s Theatre, Haymarket. De vernieuwende vermenging van komische elementen binnen de context van Opera seria schijnt het publiek in verwarring te hebben gebracht. Het libretto was een bewerking van een eerdere gelijknamige opera uit 1694 van Giovanni Bononcini, die eveneens gebaseerd was op een werk uit 1654 van Francesco Cavalli. Beide componisten leverden prachtige zettingen van Ombra mai fu (luister hier en hier), die Händel beïnvloed hebben.

Oorspronkelijk zou deze aria zijn uitgevoerd door een castrato. Hier is een opname met de Italiaanse coloratuur mezzosopraan Cecilia Bartoli:

Recordings