Wat is context? Wij noemen context het geheel van kennis en ideeën dat door de gesprekspartners in een communicatiehandeling wordt gedeeld en dat hen in staat stelt boodschappen uit te spreken die voor allen begrijpelijk zijn, alsook de boodschappen te interpreteren die zich in hun omgeving voordoen. We kunnen drie soorten context onderscheiden: linguïstische, situationele en sociaal-culturele.
a) De linguïstische context bestaat uit alle verbale elementen die een linguïstische eenheid omringen. Het dient om de betekenis van een woord of de zin van een zin correct te interpreteren. Uit zijn linguïstische context gelicht, kan een uiting interpretaties krijgen die niet door de afzender zijn bedoeld, want alleen binnen een gegeven tekst krijgen uitingen een volledige en precieze betekenis.
Laten we een voorbeeld bekijken: Het is belachelijk dat Antonino doet alsof hij in juni alles heeft gehaald zonder ook maar in de buurt van de boeken te komen en zonder een voet in de klas te zetten. Als Antonino te horen krijgt dat wij rondbazuinen dat het belachelijk is dat hij alles in juni wil halen, kan hij onze mening verkeerd interpreteren.
b) De context van situatie wordt gevormd door alle omstandigheden van de onmiddellijke fysieke omgeving waarin de deelnemers aan een communicatieproces zijn ondergedompeld. Zij zou worden gevormd door al die aspecten van de werkelijkheid waarop de betekenissen van de woorden die de boodschappen vormen, zijn gebaseerd. In “Doe alstublieft het licht uit” is er een reeks vereisten die deel uitmaken van de spreeksituatie en die het uitspreken van deze zin en de juiste interpretatie ervan mogelijk maken. Zo is er bijvoorbeeld een licht dat men om een of andere reden wenst uit te schakelen, hetzij omdat het niet langer nodig is het te laten branden, hetzij omdat het hinderlijk is; bovendien moet men aannemen dat een van de gesprekspartners – de ontvanger – dichter bij de schakelaar staat, of dat er misschien een relatie van dienstbaarheid tussen hen bestaat.
c) Maar daarnaast geeft deze boodschap ook interessante informatie over de sociaal-culturele context: de gesprekspartners conformeren zich aan bepaalde normen in de formules van bejegening (usted), en de afzender onderhoudt, door de formule van het vragen om alstublieft op te nemen, een sociale relatie van natuurlijke hoffelijkheid met de ontvanger. Onder de noemer van sociaal-culturele context groeperen we dus die gegevens die afkomstig zijn van de sociale en culturele conditionerende factoren die inwerken op het verbale gedrag.
In die zin is het belangrijk dat de lezer deze elementen kan ontcijferen, om tot een diepere lezing van de tekst te komen.