Op grond van indirect bewijs werd de scytale voor het eerst genoemd door de Griekse dichter Archilochus, die leefde in de 7e eeuw v. Chr. Ook andere Griekse en Romeinse schrijvers uit de daaropvolgende eeuwen maakten er melding van, maar pas Apollonius van Rhodos (midden 3e eeuw v.C.) gaf een duidelijke aanwijzing voor het gebruik ervan als cryptografisch hulpmiddel. Een beschrijving van de werking ervan is niet bekend van vóór Plutarchus (50-120 n.Chr.):
De verzendrol is van het volgende karakter. Wanneer de ephors een admiraal of een generaal uitzenden, maken zij twee ronde stukken hout die precies gelijk zijn in lengte en dikte, zodat elk in zijn afmetingen overeenkomt met het andere, en zij houden het ene zelf, terwijl zij het andere aan hun gezant geven. Deze stukken hout noemen zij scytalae. Wanneer zij dan een geheime en belangrijke boodschap willen overbrengen, maken zij een lange en smalle perkamenten rol, als een leren riem, en winden die om hun zeis, waarbij zij geen lege ruimte laten, maar het oppervlak rondom met het perkament bedekken. Daarna schrijven zij op het perkament, zoals het om de zeis gewikkeld is, wat zij willen, en als zij hun boodschap hebben geschreven, nemen zij het perkament af en zenden het zonder het stuk hout naar de commandant. Deze kan er, wanneer hij het bericht heeft ontvangen, geen enkele betekenis uit opmaken, omdat de letters geen verband met elkaar hebben, maar in wanorde zijn, tenzij hij zijn eigen zeis neemt en de strook perkament eromheen wikkelt, zodat hij, wanneer de spiraalvormige loop volkomen is hersteld en hetgeen volgt bij hetgeen voorafgaat wordt gevoegd, rond de staf leest en zo de continuïteit van de boodschap ontdekt. En het perkament wordt, evenals de staf, zeis genoemd, gelijk het gemetene den naam draagt van den maat.
– Plutarchus, Levens (Lysander 19), uitg. Bernadotte Perrin.
Dankzij moeilijkheden bij het verenigen van de beschrijving van Plutarchus met de vroegere verslagen, en indirect bewijs zoals de cryptografische zwakte van het apparaat, hebben verscheidene auteurs gesuggereerd dat de zeis werd gebruikt voor het overbrengen van berichten in klare tekst en dat Plutarchus’ beschrijving mythologisch is.