Wat is straling?
Straling is energie die zich verplaatst in de vorm van hogesnelheidsgolven of -deeltjes. Het kan in de natuur voorkomen of door de mens zijn gemaakt. Er zijn twee soorten:
- Niet-ioniserende straling: omvat radiogolven, mobiele telefoons, microgolven, infrarode straling en zichtbaar licht
- Ioniserende straling: omvat ultraviolette straling, radon, röntgenstraling en gammastralen
Wat zijn de bronnen van stralingsblootstelling?
Natuurlijke straling omringt ons de hele tijd. Het meeste komt van nature uit mineralen. Deze worden aangetroffen in de aarde, de bodem, het water of zelfs in ons lichaam. Deze natuurlijke radioactiviteit komt ook uit de ruimte en van de zon. Andere bronnen zijn door de mens gemaakt, zoals röntgenstralen, radiotherapie om kanker te behandelen, of hoogspanningsleidingen.
Wat zijn de gezondheidseffecten van blootstelling aan straling?
Straling is gedurende onze hele evolutie om ons heen geweest. Als gevolg daarvan heeft ons lichaam zich aangepast aan de lage niveaus waaraan wij dagelijks worden blootgesteld. Maar te veel straling kan weefsels beschadigen door de celstructuur te veranderen en het DNA te beschadigen. Dit kan ernstige gezondheidsproblemen veroorzaken, waaronder kanker.
De omvang van de schade door blootstelling aan straling hangt af van verschillende factoren, waaronder:
- Het soort straling
- De dosis (hoeveelheid) straling
- Hoe u werd blootgesteld, zoals door huidcontact, inslikken of inademen, of door stralen die door uw lichaam gingen
- Waar de straling in uw lichaam geconcentreerd was en hoe lang u werd blootgesteld
- Hoe gevoelig uw lichaam is voor straling. Een foetus is het meest kwetsbaar voor de effecten van straling. Zuigelingen, kinderen, bejaarden, zwangere vrouwen en mensen met immuunsysteemproblemen zijn kwetsbaarder dan gezonde volwassenen
Blootstelling aan een grote hoeveelheid straling gedurende een korte periode, zoals tijdens een stralingsnoodsituatie, kan brandwonden aan de huid veroorzaken. Het kan ook leiden tot een acuut stralingssyndroom of “stralingsziekte”. Symptomen zijn hoofdpijn en diarree. Ze beginnen meestal binnen een paar uur. Deze symptomen zullen verdwijnen en de persoon zal een tijdje gezond lijken. Maar dan worden ze weer ziek. Hoe snel zij weer ziek worden, hun symptomen en de intensiteit van de ziekte hangen af van de hoeveelheid straling waaraan zij zijn blootgesteld. In sommige gevallen leidt dit syndroom binnen enkele dagen of weken tot de dood.
Blootstelling aan lage stralingsniveaus in de omgeving veroorzaakt geen onmiddellijke gezondheidseffecten, maar kan uw algemene risico op kanker licht verhogen.
Wat zijn de behandelingen voor acute stralingsziekte?
Voordat de behandeling begint, moeten de gezondheidswerkers weten hoeveel straling uw lichaam heeft geabsorbeerd. Ze zullen vragen stellen over uw symptomen, bloedonderzoeken doen en mogelijk een apparaat gebruiken om straling te meten. Ze krijgen ook meer informatie over de blootstelling, zoals het soort straling, hoe ver u van de bron was, en hoe lang u bent blootgesteld.
De behandeling is gericht op het verminderen en behandelen van infecties, het voorkomen van uitdroging, en het behandelen van verwondingen en brandwonden. Sommige mensen kunnen behandelingen nodig hebben om de beenmergfunctie te herstellen. Als u aan bepaalde soorten straling bent blootgesteld, kan uw arts u een behandeling geven die de besmetting in uw lichaam beperkt of verwijdert. U kunt ook worden behandeld voor uw klachten.
Hoe kan blootstelling aan straling worden voorkomen?
Er zijn dingen die u kunt doen om blootstelling aan straling te voorkomen of te verminderen:
- Als uw zorgverlener een onderzoek aanbeveelt waarbij straling wordt gebruikt, vraag dan naar de risico’s en de voordelen. In sommige gevallen kunt u een ander onderzoek ondergaan waarbij geen straling wordt gebruikt. Maar als u een test nodig hebt waarbij straling wordt gebruikt, doe dan wat onderzoek naar de faciliteiten voor beeldvormingstests waar u woont. Zoek er een die de doses die ze aan patiënten toedienen controleert en vermindert
- Beperk de blootstelling aan elektromagnetische straling van uw mobiele telefoon. Tot dusver is uit wetenschappelijk onderzoek niet gebleken dat er een verband bestaat tussen het gebruik van mobiele telefoons en gezondheidsproblemen bij de mens. Meer onderzoek is nodig om zeker te zijn. Maar als u zich nog steeds zorgen maakt, kunt u de tijd dat u uw telefoon gebruikt verminderen. U kunt ook de luidsprekerstand of een handsfree-telefoon gebruiken om meer afstand te houden tussen u en uw mobiele telefoon
- Als u in een huis woont, meet dan het radongasniveau en neem zo nodig een radonreductiesysteem
- Tijdens een stralingsnoodsituatie moet u in een gebouw gaan schuilen. Blijf binnen met alle ramen en deuren gesloten. Wees alert en volg de instructies van hulpdiensten en ambtenaren
.