Visoliesuppletie tijdens zwangerschap en borstvoeding

Vette vis, zoals ansjovis of zalm, is een uitstekende bron van essentiële meervoudig onverzadigde vetzuren met lange keten (LCPUFA), waaronder arachidonzuur, docosahexaeenzuur (DHA) en eicosapentaeenzuur (EPA). Deze vetzuren, vooral DHA, zijn noodzakelijk voor de ontwikkeling van het netvlies en de hersenen, vooral in het derde trimester van de zwangerschap wanneer ze worden verworven via placentatransfer en postnataal via moedermelk of flesvoeding.1 Moeders die tijdens de zwangerschap en de borstvoeding veel vis eten, kunnen hun baby’s beschermen tegen toekomstige lage verbale IQ-scores.2 LCPUFA’s kunnen ook belangrijk zijn voor de immuunfunctie.3 Het is dus belangrijk dat zwangere vrouwen en vrouwen die borstvoeding geven voldoende van deze vetzuren in hun voeding opnemen om de groei en ontwikkeling van hun baby te ondersteunen.

Voor zwangere vrouwen en vrouwen die borstvoeding geven wordt een inname van ten minste 200 mg DHA per dag aanbevolen.4 Een recente studie suggereert dat de huidige aanbeveling te laag zou kunnen zijn. Stoutjesdijk et al.5 ontdekten dat om ideale concentraties LCPUFA’s beschikbaar te maken voor de baby, vrouwen 535 + 215mg DHA+EPA per dag zouden moeten consumeren tijdens het derde trimester en 715+285mg DHA+EPA per dag tijdens de eerste maand van borstvoeding. Belangrijk is dat de consumptie van de aanbevolen 2 à 3 ons vis per week gemakkelijk voor deze hoeveelheden LCPUFA’s kan zorgen.6 Weinig Amerikanen eten echter zoveel vis. De gemiddelde Amerikaan consumeert slechts 4 oz per week, minder dan de helft van de aanbevolen hoeveelheid.6 Bovendien zijn de meest geconsumeerde soorten laag in LCPUFA’s.7

Er bestaat een risico van kwikophoping in lichaamsweefsels, vooral in de foetus, bij hoge consumptie van bepaalde soorten grote roofvissen. Daarom moeten zwangere vrouwen en vrouwen die borstvoeding geven vis met een hoog kwikgehalte vermijden, zoals zwaardvis, haai, koningsmakreel, marlijn, Atlantische slijmkop, zeilvis en grootoogtonijn. Omgekeerd bevelen de FDA en de EPA aan dat vrouwen die zwanger zijn of borstvoeding geven kwikarme vis consumeren, met een maximum van 8-12 oz (2-3 porties) per week.6 Deze aanbeveling werd gedaan op basis van talrijke studies die aantonen dat de voedingsvoordelen van het eten van kwikarme vis zwaarder wegen dan het risico van kwikvergiftiging bij de foetus.8,9

De lage inname van vis door Amerikanen en de angst voor kwikvergiftiging kan het voor zwangere vrouwen en vrouwen die borstvoeding geven verleidelijk maken om te overwegen om gewoon een visoliesupplement te nemen. Deze supplementen zijn afgeleid van het vetweefsel van vette vis, dus in theorie zouden ze een goede bron van DHA moeten zijn voor een zich ontwikkelende baby. De vraag is echter of visoliesupplementen tijdens de zwangerschap en de periode waarin borstvoeding wordt gegeven, werkelijk gunstig zijn voor de baby. Het huidige bewijsmateriaal is niet overtuigend, en ondersteunt uiteindelijk niet het gebruik van DHA (d.w.z. visolie) supplementen tijdens de zwangerschap voor neurocognitie bij zuigelingen.1 Het is onduidelijk waarom visoliesupplementen niet dezelfde voordelen lijken te bieden als vis, maar het kan een voorbeeld zijn van hoe voedingsstoffen in hele voedselbronnen vaak samenwerken om het lichaam beter te voeden dan afzonderlijke voedingsstoffen. Uit een recente studie van Julvez et al.10 blijkt dat de consumptie van vette vis tijdens de zwangerschap een matig gunstig effect had op de cognitieve en neuropsychologische ontwikkeling van het kind, waarvan slechts een deel werd verklaard door het DHA-gehalte. Dit wijst erop dat de voordelen van visconsumptie niet alleen te danken zijn aan het gehalte aan vetzuren. Er zij ook op gewezen dat supplementen in de Verenigde Staten niet door de FDA worden gereglementeerd en dat de kwaliteit en de sterkte van de supplementen bijgevolg niet kunnen worden gegarandeerd.

Visoliesuppletie tijdens de borstvoeding is minder bestudeerd dan tijdens de zwangerschap. Moedermelk is van nature een goede bron van DHA, maar het gehalte varieert afhankelijk van het dieet van de moeder.11 Moeders die tijdens de borstvoeding visoliesupplementen gebruiken, hebben inderdaad een hoger DHA-gehalte in hun moedermelk.12 Bij voldragen zuigelingen lijkt dit echter niet te correleren met verbeteringen in de visuele ontwikkeling of de hersenontwikkeling van het kind.13 Daarentegen lijkt het gebruik van LCPUFA-supplementen door de moeder tijdens de borstvoeding bij premature kinderen de ontwikkeling van de hersenen aanzienlijk te verbeteren, in ieder geval tot in de vroege kinderjaren.14

Er zijn aanwijzingen dat visoliesupplementen door de moeder immuunvoordelen kunnen hebben voor de zuigeling. Er is vastgesteld dat hoge DHA-niveaus in moedermelk geassocieerd zijn met een hoger IgA-niveau bij zuigelingen, een antilichaamklasse die belangrijk is voor de immuniteit van de slijmvliezen.3 Bovendien kan visoliesupplementatie tijdens de zwangerschap ook het risico op voedselallergieën en astma bij het nageslacht verminderen.15,16 Verder onderzoek is nodig om deze verbanden beter te begrijpen.

Concluderend, hoewel visoliesupplementen over het algemeen als veilig worden beschouwd, is er momenteel niet genoeg bewijs om te suggereren dat het innemen van een visoliesupplement tijdens de zwangerschap en de borstvoeding een echt voordeel oplevert voor de neurocognitieve ontwikkeling van een voldragen zuigeling. In plaats daarvan is een gezond dieet, met inbegrip van kwikarme vis en prenatale vitaminen van hoge kwaliteit, nog steeds de beste manier om ervoor te zorgen dat uw baby voldoende voeding krijgt, zowel prenataal als tijdens het geven van borstvoeding.

Voor meer informatie over specifieke soorten vis tijdens de zwangerschap en de borstvoeding kunt u terecht op https://www.fda.gov/food/consumers/advice-about-eating-fish

Hana Setterquist, MS

Christine D. Garner, PhD, RD

1. Meldrum S, Simmer K. Docosahexaenoic Acid and Neurodevelopmental Outcomes of Term Infants. Annalen van voeding & metabolisme. 2016;69 Suppl 1:22-28.
2. Hibbeln JR, Davis JM, Steer C, et al. Maternal seafood consumption in pregnancy and neurodevelopmental outcomes in childhood (ALSPAC study): an observational cohort study. Lancet. 2007;369(9561):578-585.
3. Dunstan JA, Roper J, Mitoulas L, Hartmann PE, Simmer K, Prescott SL. The effect of supplementation with fish oil during pregnancy on breast milk immunoglobulin A, soluble CD14, cytokine levels and fatty acid composition. Klinische en experimentele allergie : tijdschrift van de Britse Vereniging voor Allergie en Klinische Immunologie. 2004;34(8):1237-1242.
4. Koletzko B, Cetin I, Brenna JT. Dietary fat intakes for pregnant and lactating women. Het Britse tijdschrift voor voeding. 2007;98(5):873-877.
5. Stoutjesdijk E, Schaafsma A, Dijck-Brouwer DAJ, Muskiet FAJ. Visoliesupplementdosis nodig om 1g% DHA+EPA in rijpe melk te bereiken. Prostaglandinen, leukotriënen, en essentiële vetzuren. 2018;128:53-61.
6. U.S. Food and Drug Administration. Advies over het eten van vis. 2019; Beschikbaar op: https://www.fda.gov/food/consumers/advice-about-eating-fish. Accessed 07/10/2020, 2020.
7. Zeng L, Ruan M, Liu J, et al. Trends in Processed Meat, Unprocessed Red Meat, Poultry, and Fish Consumption in the United States, 1999-2016. Journal of the Academy of Nutrition and Dietetics. 2019;119(7):1085-1098.e1012.
8. Kim Y, Ha EH, Park H, et al. Prenatale kwikblootstelling, visinname en neurocognitieve ontwikkeling tijdens eerste drie levensjaren: Prospective cohort mothers and Children’s environmental health (MOCEH) study. De wetenschap van het totale milieu. 2018;615:1192-1198.
9. Xu Y, Khoury JC, Sucharew H, Dietrich K, Yolton K. Low-level gestational exposure to mercury and maternal fish consumption: Associations with neurobehavior in early infancy. Neurotoxicologie en teratologie. 2016;54:61-67.
10. Julvez J, Méndez M, Fernandez-Barres S, et al. Maternal Consumption of Seafood in Pregnancy and Child Neuropsychological Development: A Longitudinal Study Based on a Population With High Consumption Levels. American journal of epidemiology. 2016;183(3):169-182.
11. Olafsdottir AS, Thorsdottir I, Wagner KH, Elmadfa I. Poly-onverzadigde vetzuren in het dieet en de moedermelk van zogende ijslandse vrouwen met traditionele vis- en kabeljauwleverolieconsumptie. Annals of nutrition & metabolism. 2006;50(3):270-276.
12. Boris J, Jensen B, Salvig JD, Secher NJ, Olsen SF. A randomized controlled trial of the effect of fish oil supplementation in late pregnancy and early lactation on the n-3 fatty acid content in human breast milk. Lipids. 2004;39(12):1191-1196.
13. Delgado-Noguera MF, Calvache JA, Bonfill Cosp X, Kotanidou EP, Galli-Tsinopoulou A. Supplementation with long chain polyunsaturated fatty acids (LCPUFA) to breastfeeding mothers for improving child growth and development. De Cochrane database van systematische reviews. 2015(7):Cd007901.
14. Wang Q, Cui Q, Yan C. The Effect of Supplementation of Long-Chain Polyunsaturated Fatty Acids During Lactation on Neurodevelopmental Outcomes of Preterm Infant From Infancy to School Age: A Systematic Review and Meta-analysis. Pediatrische neurologie. 2016;59:54-61.e51.
15. Garcia-Larsen V, Ierodiakonou D, Jarrold K, et al. Diet during pregnancy and infancy and risk of allergic or auto-immune disease: Een systematische review en meta-analyse. PLoS medicine. 2018;15(2):e1002507.
16. Yang H, Xun P, He K. Vis en visolie inname in relatie tot risico van astma: een systematische review en meta-analyse. PLoS One. 2013;8(11):e80048.