Psychosociale rehabilitatie (ook wel psychiatrische rehabilitatie of PSR genoemd) bevordert persoonlijk herstel, succesvolle integratie in de gemeenschap en een bevredigende kwaliteit van leven voor mensen met een psychische aandoening of een psychisch gezondheidsprobleem. Psychosociale rehabilitatiediensten en ondersteuning zijn op samenwerking gericht, persoonsgericht en geïndividualiseerd, en vormen een essentieel onderdeel van het spectrum van menselijke diensten. Ze richten zich op het helpen van mensen om vaardigheden te ontwikkelen en toegang te krijgen tot middelen die nodig zijn om hun vermogen om succesvol en tevreden te zijn in de woon-, werk-, leer- en sociale omgeving van hun keuze te vergroten en omvatten een breed continuüm van diensten en ondersteuning. (PSR/RPS Canada, 2013)
PSR-benaderingen zijn evidence-based beste en veelbelovende praktijken in de belangrijkste levensdomeinen van werkgelegenheid, onderwijs, vrije tijd, welzijn en basisvaardigheden voor het leven, evenals betrokkenheid van het gezin en peer support en peer delivered diensten. Vanwege hun aangetoonde effectiviteit en herstelgerichtheid zouden deze benaderingen op grote schaal beschikbaar moeten zijn voor mensen die leven met langdurige psychische aandoeningen en/of middelengebruikproblemen.
Distinctieve en definiërende kenmerken van PSR benaderingen:
- PSR benaderingen bouwen voort op de beoordeelde sterke punten van personen in plaats van hun tekortkomingen en problemen. Met andere woorden, PSR benaderingen zijn gebaseerd op sterke punten – ze zijn gebaseerd op de beoordeling van iemands sterke punten als basis voor geïndividualiseerde doelbepaling en herstel. Dit is een groot verschil met traditionele, op ziekte gebaseerde benaderingen die zich richten op problemen en tekortkomingen.
- Psychosociale rehabilitatiebenaderingen zijn collaboratief, persoonsgericht en geïndividualiseerd. Ze helpen mensen bij het herontdekken van vaardigheden en het verkrijgen van toegang tot de gemeenschapsvoorzieningen die nodig zijn om succesvol te kunnen leven met een zelfgekozen kwaliteit van leven. Bij PSR-benaderingen stelt de cliënt dus zelf doelen, in plaats van dat anderen doelen stellen.
- PSR-benaderingen ondersteunen mensen om een zinvol leven te leiden, waarbij de nadruk ligt op de bepalende factoren voor een goede geestelijke gezondheid, waaronder werkgelegenheid, onderwijs, sociale steun, elementaire levensvaardigheden, vrije tijd en welzijn.
- PSR-benaderingen plaatsen mensen over het algemeen in de door hen gekozen doelomgevingen, zoals banen en huisvesting, en trainen en ondersteunen hen vervolgens in die omgevingen. Andere vormen van training, zoals sociale vaardigheidstraining, vinden plaats in de natuurlijke omgeving van de betrokkene.
- PSR-benaderingen worden door wetenschappelijk bewijs als effectief ondersteund. PSR-benaderingen omvatten een aantal best practices, die sterk worden ondersteund door bewijsmateriaal, zoals ondersteunde werkgelegenheid en welzijnsprogramma’s, evenals veelbelovende praktijken met nieuw bewijsmateriaal, zoals programma’s voor collegiale ondersteuning. PSR benaderingen bevorderen herstel met een volledig gemeenschapsleven en een verbeterde kwaliteit van leven. Sommigen noemen dit “een leven krijgen”.