Toen de hersenen in de loop der tijd evolueerden, ontwikkelden de delen ervan die te maken hebben met denken en cognitieve functies, zoals planning en uitvoerende controle, volgens Shadlen het vermogen om de tijd bij te houden en te beheersen.
“Alles wat we doen moet in de tijd worden gecontroleerd, anders zouden we eenvoudige wezens zijn die in het moment reageren,” zei hij.
Wanneer het gaat om tijdsperceptie, spelen emoties een rol.
“Mensen kennen een emotionele valentie toe aan elke ervaring, inclusief het verstrijken van de tijd. We kleuren onze ervaringen op manieren die ons plezier of afkeer weerspiegelen,” zei Shadlen.
Als we bijvoorbeeld genieten van het bezoeken van een concert of het spelen in een basketbalwedstrijd, zouden we misschien willen dat ze langer duurden. Als we echter een hekel hebben aan deze gebeurtenissen, kunnen we het gevoel hebben dat ze te lang duurden.
Emotie is een van de belangrijkste oorzaken van vervorming van het verstrijken van de tijd, voegt Ogden toe.
“Dus, wanneer we angst ervaren, ervaren we een gevoel van meer tijd die voorbijgaat dan normaal. Dit komt omdat onze perceptie van tijd wordt beïnvloed door ons niveau van opwinding,” zei ze.
Ogden legt uit dat verhogingen van de activiteit in het sympathische zenuwstelsel, dat het lichaam voorbereidt op de vecht-of-vluchtreactie, worden geassocieerd met verlenging van de tijd.
Aan de andere kant wordt een toename van de activiteit van het parasympathische zenuwstelsel, dat het lichaam kalmeert, geassocieerd met een vertraging of verkorting van de tijd.
Shadlen vergelijkt het verlengen van de tijd met hervertellingen van bijna-dood-ervaringen.
“Dit is speculatie, maar mensen die bijna-dood-ervaringen hebben, leken dingen langzamer te doen. Dat komt waarschijnlijk omdat ze zich zo volledig bewust waren van elk detail van de gebeurtenissen. De adrenaline laat hen meer gebeurtenissen snel verwerken, maar de hersenen kunnen alleen interne rapporten vormen met de normale framerate, om zo te zeggen, dus de bewuste ervaring is als slow motion,” zei hij.
Dergelijke effecten worden gezien bij mensen met psychische aandoeningen, merkt Ogden op.
“Mensen met een depressie zullen vaak melden dat tijdens periodes van depressie, de dagen voorbij slepen. Dit wordt weerspiegeld in onze lockdown-ervaring: Sociaal onvervuld zijn (wat geassocieerd wordt met depressie) wordt geassocieerd met een vertraging van de tijd,” zei ze.
Hoewel, Shadlen wijst erop dat de associatie met aangename en onaangename ervaringen niet altijd correleert met respectievelijk snelle en langzame tijdsverlopen.
“Ik werkte vroeger met patiënten in het ziekenhuis. Als ik op de eerste hulp bezig was, vloog de tijd voorbij, maar dat wil niet zeggen dat het leuk was. Ik had misschien te maken met behoorlijk verschrikkelijke dingen,” zei hij.
“Dus, het is niet zo dat alles wat je negatief ervaart betekent dat de tijd traag aanvoelt; het gaat meer om de interpunctie. Als je in een zone bent, geconcentreerd, zijn er weinig afleidende gebeurtenissen. Om de Mad Hatter te parafraseren: ‘het verslag begon, kwam tot het einde en stopte’,” aldus Shadlen.