Kamienie gruczołu krokowego są często spotykane w praktyce urologicznej; nie wiadomo, czy kamienie gruczołu krokowego są klinicznie nieistotne, czy też mogą potencjalnie powodować objawy. W tym retrospektywnym, opisowym badaniu chcieliśmy scharakteryzować częstość występowania i cechy kliniczne kamicy gruczołu krokowego u mężczyzn z zapaleniem gruczołu krokowego typu III.
Różna częstość występowania kamicy gruczołu krokowego może wynikać z rozbieżności w definicji i w badanych populacjach13. Geramoutsos i wsp.8 przebadali 1374 mężczyzn w wieku poniżej 50 lat i stwierdzili 101 (7,4%) przypadków kamicy gruczołu krokowego. Park i jego współpracownicy2 stwierdzili obecność kamieni gruczołu krokowego u 41,8% z 802 mężczyzn, którzy skarżyli się na LUTS. Częstość występowania zwapnień gruczołu krokowego w naszej serii różniła się od tych doniesień; ta rozbieżność jest prawdopodobnie spowodowana częściowo różnymi populacjami pacjentów, a także różnicami w częstości wykrywania kamieni gruczołu krokowego, która zależy od czułości metody obrazowania. W badaniu Geramoutsosa do wykrycia zwapnienia gruczołu krokowego użyto ultrasonografii jamy brzusznej8. Ponadto definicja i klasyfikacja zwapnień gruczołu krokowego nie zostały ujednolicone.
Według wzorów echa w kamicy gruczołu krokowego istnieją dwa typy zwapnień, jak opisano wcześniej: typ I: dyskretne, liczne małe echa, zwykle rozproszone w całym gruczole i typ II: duża masa licznych, grubszych ech14.
W tym badaniu tylko większe (o średnicy powyżej 3 mm), bardziej echogeniczne ogniska (ryc. 1), które powodowały cieniowanie akustyczne, uznano za istotne zwapnienie gruczołu krokowego. Sung-Woo Park15 i Daniel16 podali, że zmiany zapalne gruczołu krokowego są ściśle związane ze zwapnieniami typu II. Kamienie te są zwykle większe, umiejscowione głównie w przewodach gruczołu krokowego, a ich skład jest podobny do kamieni występujących gdziekolwiek w drogach moczowych17, 18. Dyskretne zwapnienia z licznymi małymi echami, rozproszone w całym gruczole, uznano za normalną zmianę starzeniową bez znaczenia klinicznego i nie uwzględniono ich w badaniu19.
Zwapnienia gruczołu krokowego z cieniowaniem akustycznym. Legenda: Obraz ultrasonograficzny pacjentów ze zwapnieniami gruczołu krokowego podczas pierwszej wizyty w klinice Zwapnienia gruczołu krokowego widoczne jako hiper echogeniczne ogniska (czarna strzałka). Cień akustyczny pojawił się jako ciemny ogon (biała strzałka)
Dokładne mechanizmy powstawania zwapnień w prostacie pozostają nieznane; zwapnienia są zwykle rozmieszczone w całym gruczole krokowym, ale częściej obserwuje się je w strefie przejściowej niż w innych strefach20 Aktualne dane sugerują, że zwapnienia są zwykle wielopłaszczyznowe i zlokalizowane głównie w przewodach gruczołu krokowego21.W tym badaniu większość zwapnień prostaty (90,6%) obserwowano w strefie przejściowej. I nie było znaczącej różnicy w skuteczności terapii w zależności od lokalizacji prostaty (dane nie pokazane w pracy)
Kamienie gruczołu krokowego są powszechne u pacjentów z CP/CPPS i są związane z większym stanem zapalnym i objawami22. Wcześniejsze badania wykazały, że większość kamicy wiąże się z histologicznymi zmianami zapalnymi: naciek zapalny z limfocytów i histiocytów jest ściśle związany z kamicą prostaty23. Rozszerzenie przewodu prostaty i refluks moczowy mogą być możliwym mechanizmem w rozwoju kamicy. Składu zwapnień w prostacie nie można znaleźć w wydzielinach gruczołu krokowego, ale jest on podobny do kamieni w drogach moczowych17, 24. Arnaud i jego współpracownicy zasugerowali, że długotrwała infekcja odgrywa znaczącą rolę w procesie litogenetycznym zwapnienia gruczołu krokowego i odkryli bakteryjne odciski na zwapnieniach prostaty25.
Wykryli oni wysoką częstość występowania bakteryjnych odcisków (78%) w 23 kamieniach gruczołu krokowego, co wskazywało na przeszłą lub obecną infekcję tkanki gruczołu krokowego. W innym badaniu wykazano, że terapia mająca na celu medyczne rozpuszczenie kamieni prowadziła do poprawy objawowej11 Nasi pacjenci ze zwapnieniami mieli podwyższone markery stanu zapalnego w EPS, co zostało zaobserwowane przez innych8, 26. Ludwig i wsp. stwierdzili, że kamienie prostaty są typowym objawem zapalenia27. Jednakże Sung-Woo Park i wsp.15 nie wykazali, że zapalenie gruczołu krokowego jest przyczyną powstawania kamieni gruczołowych. Ich badanie wykazało znaczącą różnicę w czasie trwania bólu miednicy pomiędzy grupami z kamicą prostaty i bez niej, co potwierdziło również nasze badanie, ale nie wykazało znaczącej różnicy w liczbie WBC w płynie z prostaty.
Aczkolwiek badanie to nie wykazało związku pomiędzy ED pacjentów ze zwapnieniami i bez nich; pacjenci bez zwapnień prostaty lepiej reagowali na leki. Może to być wyjaśnione kilkoma podstawowymi mechanizmami. Po pierwsze, stan zapalny gruczołu krokowego wpływa na relaksację mięśni gładkich i upośledza mikrokrążenie w gruczole krokowym28, zmniejszając w ten sposób zdolność tkanki prącia do utrzymania erekcji. Po drugie, stan zapalny gruczołu krokowego może upośledzać produkcję chemokin, syntazy tlenku azotu i cyklooksygenazy-229. Ponadto, skurcz dna miednicy związany z zapaleniem może powodować wystąpienie zaburzeń erekcji30.
Według naszej wiedzy, nasze badanie jest pierwszym, które porównuje działanie leków u pacjentów z CP/ CPPS z i bez kamieni gruczołu krokowego. Nasze dane sugerują, że obecność zwapnień koreluje z dłuższym okresem skutecznego leczenia, co sugeruje możliwe przewlekłe zakażenie. Możliwym mechanizmem, w którym CP/CPPS staje się przewlekły i oporny na leczenie jest zwapnienie; przewlekłe zwapnienie może prowadzić do miejscowego uszkodzenia tkanek i stanu zapalnego, a samo zwapnienie może być źródłem zakażenia, które jest siedliskiem mikroorganizmów. Ostatnie badanie wykazało, że u mężczyzn z nawracającym CPPS z kamieniami gruczołu krokowego, leczonych terapią skojarzoną w celu eliminacji zwapnień nanobakteryjnych, nastąpiła znacząca poprawa po trzech miesiącach11.
W tym badaniu zwapnienia gruczołu krokowego były związane z dłuższym czasem trwania objawów. Jeśli zwapnienie jest efektem powtarzających się uderzeń infekcji i/lub zapalenia, zwapnienie może być markerem czasu trwania choroby. Niedrożność przewodów gruczołu krokowego może być spowodowana zwapnieniem, co może prowadzić do wzrostu ciśnienia wewnątrzprotostatycznego i wtórnego stanu zapalnego. Taki mechanizm mógłby tłumaczyć przejściowe złagodzenie objawów przez leki przeciwzapalne i masaż prostaty. Utrzymujący się stan zapalny w tej okolicy może prowadzić do utrzymującego się podrażnienia nerwów i mięśni, co skutkuje bólem i objawami ze strony dolnych dróg moczowych. Co więcej, w tej sytuacji zwapnienia mogą wskazywać na późniejsze przewlekłe stadium choroby, w którym monoterapia nie jest skuteczna31.
Ograniczenia tego badania obejmowały brak danych ultrasonograficznych dotyczących wielkości i lokalizacji zwapnień; jednakże kryteria definiowania i klasyfikacji zwapnień gruczołu krokowego nie zostały jeszcze dobrze ustalone. Przewidujemy, że większe badania w przyszłości lepiej scharakteryzują podtypy kamicy gruczołu krokowego i pomogą ocenić związek pomiędzy kamicą gruczołu krokowego a CP/CPPS. Jeśli zwapnienie ma być markerem przewlekłości, to z pewnością musi być możliwe ilościowe określenie stopnia zwapnienia za pomocą ultrasonografii transrektalnej. Byłoby użyteczne posiadanie klasyfikacji, która pozwoliłaby na natychmiastową identyfikację pacjenta, u którego prawdopodobieństwo odpowiedzi na leczenie jest najmniejsze. W tym badaniu większe ogniska (powyżej 3 mm), powodujące cień akustyczny, zostały uznane za zwapnienia gruczołu krokowego. Pomimo tych ograniczeń, niniejsze badanie przedstawia pierwsze porównanie znaczenia klinicznego CP/CPPS u pacjentów ze zwapnieniami gruczołu krokowego i bez nich oraz wnosi ważną wiedzę, która może być wykorzystana w projektowaniu badań nad leczeniem.
Nasze wyniki wskazują, że pacjenci ze zwapnieniami znosili objawy przez znacznie dłuższy czas i częściej mieli zapalenie gruczołu krokowego typu IIIA w porównaniu z pacjentami bez zwapnień. W celu uzyskania optymalnych wyników leczenia u pacjentów ze zwapnieniami prostaty wymagany był dłuższy okres przyjmowania leków.