Według danych z 1862 roku, z miliona 359 tysięcy mieszkańców, około 500 tysięcy należało do tzw. kolorowych, rzekomego zagrożenia, którym ideolodzy kolonializmu chcieli powstrzymać ruch emancypacyjny. W momencie wybuchu rewolucji populacja niewolników liczyła ponad 300 000 mężczyzn i kobiet, z czego ponad 70 procent w regionie zachodnim. Do tego dochodziło około 200.000 mulatów i wolnych czarnych (41,3 procent na zachodzie, 20,5 procent w centrum i 38,2 procent na wschodzie). Céspedes usunął to widmo z kubańskiej sceny, pozdrawiając swoich niewolników, którzy stali się wolni w tym momencie i zapraszając innych obecnych właścicieli, aby zrobili to samo.
„Obywatele,” zawołał, „do tej chwili byliście moimi niewolnikami. Od tej chwili jesteś tak samo wolny jak ja. Kuba potrzebuje wszystkich swoich dzieci do zdobycia niepodległości!”
„Ci, którzy chcą iść za mną, pójdą za mną; ci, którzy chcą zostać, zostaną; wszyscy pozostaną tak samo wolni jak inni.”
Kwestia zniesienia niewolnictwa zatriumfowała w sercu Rewolucji 1968 roku i w artykule 24 Konstytucji Guáimaro zapisano zasadę „Wszyscy mieszkańcy Republiki są całkowicie wolni”. Kubańczycy mieli prawo do wolności i niepodległości, ponieważ, jak powiedział Céspedes: „Kiedy naród osiąga taki stopień degradacji i nędzy, w jakim my się znajdujemy, nikt nie może mu zarzucić, że sięga po broń, aby wydostać się ze stanu tak pełnego zgorszenia….
„Kuba – powiedział – aspiruje do bycia wielkim i cywilizowanym narodem, do wyciągnięcia przyjaznego ramienia i braterskiego serca do wszystkich innych narodów…”
Walka rewolucyjna, która rozpoczęła się 10 października 1868 r., była kontynuowana w innych regionach kraju i chociaż nie osiągnęła ostatecznie swojego celu, jakim była niepodległość i zniesienie niewolnictwa, miała decydujący wpływ na historię Kuby. Po niej nastąpiła tzw. Mała Wojna (1879-1880) i Wojna o Niepodległość (1895-1898), zorganizowana przez José Martí.
Według Fidela Castro istnieje tylko jedna rewolucja kubańska od Céspedesa do dziś, w tym ta, która zatriumfowała w styczniu 1959 roku.