Zespół skurczu kapsularnego jest przesadną reakcją włóknistą zmniejszającą rozmiar przedniej kapsulektomii i średnicę torebki kapsularnej po zewnątrztorebkowej operacji zaćmy. Zespół ten nie występuje w przypadku kapsuloreksji typu „can-opener”, ale jest często obserwowany po kapsuloreksji.1
Zespół skurczu kapsularnego został opisany po wszczepieniu różnych typów soczewek wewnątrzgałkowych (IOL), w tym silikonowych,2 PMMA,2, 3 i rzadziej Acrysof® (hydrofobowych soczewek akrylowych).4 Zwykle występuje u pacjentów z takimi schorzeniami jak pseudoeksfoliacja,1, 5 zapalenie błony naczyniowej, 1, 3 dystrofia miotoniczna,3, 6, 7 retinitis pigmentosa, oraz czynniki powodujące osłabienie włókien zonularnych.3 Jego efektem jest ekstremalne zmniejszenie i zniekształcenie otworu kapsuloreksyjnego, zmniejszenie średnicy równikowej kapsuli oraz przemieszczenie IOL.1 Efekty te są bardziej nasilone, gdy kapsulorheksja jest mała. Po kapsuloreksji, zespół skurczu torebki może się ujawnić, gdy proporcjonalnie więcej komórek nabłonka przedniej części soczewki migruje i proliferuje zarówno w przedniej jak i tylnej torebce. Następnie ulegają one metaplazji włóknistej i działają w celu zmniejszenia wielkości otworu torebki.3, 4 W jednym z raportów przeanalizowano skład błony okluzyjnej i ustalono, że składa się ona z podkapsułkowej tkanki włóknistej przeplatanej komórkami. Morfologicznie i histologicznie komórki te przypominają fibrocyty z wydłużonymi jądrami i reprezentują metaplazję komórek nabłonka soczewki lub LECs.3, 4 Zespół skurczu kapsularnego składa się prawdopodobnie z dwóch mechanizmów. Pierwszy z nich polega na kurczeniu się kapsulorheksis, prawdopodobnie z powodu filamentów aktyny zawartych w resztkach LECs. Drugi mechanizm zamykania się kapsulorheksis wydaje się występować w wyniku proliferacji i metaplazji tych resztkowych LEC.
Maksymalne tempo obkurczania się występuje w ciągu pierwszych 6 tygodni po operacji i jest bardziej wyraźne w przypadku implantów soczewek silikonowych.2 Częstość przedniej opakeracji kapsulorheksis jest najniższa w przypadku soczewek akrylowych i wyższa w przypadku silikonowych soczewek haptycznych.8 Dążenie do uzyskania rozmiaru kapsulorheksis pomiędzy 5,5 a 6 mm wraz z dokładnym usunięciem korowej masy soczewki jest uważane za konieczne dla zachowania strefy źrenicznej, zapobiegając w ten sposób postępującemu kurczeniu się otworu kapsularnego.9
Przypadek ten jest o tyle nietypowy, że zwłóknienie przedniej części kapsuli z całkowitym zamknięciem otworu kapsulorheksis wystąpiło przy użyciu soczewki Acrysof® u pacjentki bez predysponującej patologii. Możliwymi czynnikami ryzyka dla tego zjawiska mogły być jej mniejsza niż idealna wielkość kapsulorheksji, wynikająca z małej źrenicy w czasie operacji oraz zaawansowany wiek. Ten ostatni czynnik mógł predysponować ją do osłabienia zonularnego, które samo w sobie może przyczynić się do powstania przedniej fimozy kapsulowej.3
Całkowite zamknięcie otworu kapsulorhexis jest niezwykle rzadkie i było wcześniej opisywane przy użyciu soczewek PMMA u pacjentów z istniejącymi wcześniej patologiami oczu.3, 10 Kapsulowa fimoza bez całkowitej okluzji otworu kapsulorhexis została zgłoszona przy użyciu soczewki Acrysof®.4 Całkowita okluzja otworu kapsulorhexis w obecności soczewki Acrysof® została zgłoszona raz u pacjenta z pseudoexfoliacją.5 O ile nam wiadomo, jest to pierwszy raz, kiedy to zjawisko zostało opisane w wyżej opisanym otoczeniu klinicznym. Materiał i konstrukcja IOL są istotnymi czynnikami w rozwoju przedniej opakeracji kapsularnej i również wpływają na kliniczny obraz kurczenia się kapsularnego.8 Jest również możliwe, że fimoza kapsularna może wystąpić w obecności mniejszych kapsulorheksów niezależnie od materiału IOL. Fimoza może być bezpiecznie przecięta za pomocą lasera YAG1, 4, 5, 10, 11 lub chirurgicznie za pomocą mikroskopu3 jak w tym przypadku, gdzie szukano diagnozy histopatologicznej.