Zaburzenia odżywiania mają głęboki wpływ na zdrowie fizyczne oraz rozwój psychologiczny i interpersonalny młodzieży. Wczesna interwencja i skuteczne leczenie są niezbędne w celu uniknięcia długotrwałych powikłań psychologicznych i medycznych, w tym, w niektórych przypadkach, wczesnej śmierci.
Szczególna forma terapii rodzinnej, zwana leczeniem rodzinnym (FBT), jest wiodącą, opartą na dowodach metodą leczenia młodzieży z anorexia nervosa. Istnieją również bardziej ograniczone dowody na jej zastosowanie u młodych ludzi z bulimią i jej odmianami. Jednak FBT nie jest akceptowana przez wszystkie rodziny i pacjentów, ponieważ wymaga uczestnictwa rodziców w sesjach i kontrolowania przez nich sposobu odżywiania się dziecka. Jest też pracochłonna, a mniej niż połowa pacjentów w pełni wraca do zdrowia. Te względy wskazują, że potrzebne są alternatywne podejścia.
CBT-E (Enhanced Cognitive Behavior Therapy)
CBT-E została opracowana w celu zajęcia się psychopatologią zaburzeń odżywiania u dorosłych, a nie specyficzną diagnozą zaburzeń odżywiania. Jest to terapia dla wszystkich form zaburzeń odżywiania, w tym anorexia nervosa, bulimia nervosa, binge-eating disorder i innych podobnych stanów.
W przypadku pracy z osobami, które nie mają znacznej niedowagi, CBT-E zazwyczaj obejmuje wstępną ocenę, po której następuje 20 indywidualnych sesji terapeutycznych w ciągu 20 tygodni, trwających po 50 minut każda.
W przypadku osób z niedowagą, leczenie musi być dłuższe, często obejmuje około 40 sesji w ciągu 40 tygodni. W tej wersji CBT-E odzyskanie wagi jest zintegrowane z rozwiązywaniem problemów psychopatologii zaburzeń odżywiania. Przed rozpoczęciem procesu odzyskiwania wagi pacjenci i terapeuci spędzają pierwsze tygodnie terapii na uważnym rozważaniu powodów i przeciwwskazań do tej zmiany. Celem CBT-E jest, aby pacjenci sami zdecydowali się na powrót do wagi, a nie aby ta decyzja została im narzucona. Podczas ostatniego etapu odzyskiwania wagi pacjenci otrzymują pomoc w skutecznym utrzymaniu wagi.
CBT-E może być prowadzona w dwóch formach: (1) forma „skoncentrowana”, która odnosi się wyłącznie do specyficznej psychopatologii zaburzeń odżywiania lub (2) forma „szeroka”, która zawiera specyficzne moduły odnoszące się do jednego lub więcej mechanizmów podtrzymujących zaburzenia odżywiania (tj. kliniczny perfekcjonizm, niskie poczucie własnej wartości, trudności interpersonalne i nietolerancja nastroju).
CBT-E została oceniona w licznych kontrolowanych i kohortowych badaniach klinicznych i jest obecnie zalecana dla wszystkich klinicznych form zaburzeń odżywiania u dorosłych.
CBT-E zaadaptowana dla młodzieży
CBT-E została zaadaptowana dla młodzieży z uwzględnieniem dwóch charakterystycznych cech, a mianowicie zdrowia fizycznego i zaangażowania rodziców. Niektóre powikłania medyczne związane z zaburzeniami odżywiania są szczególnie poważne w tym przedziale wiekowym, dlatego okresowe badania lekarskie i niższy próg przyjęcia do szpitala są integralną częścią CBT-E dla młodzieży. Ponadto w zdecydowanej większości przypadków wymagany jest udział rodziców w leczeniu.
CBT-E dla nastolatków obejmuje dwie sesje przygotowawcze/oceniające, po których następują trzy główne etapy: Krok pierwszy – Starting Well and Deciding to Change (Dobry początek i decyzja o zmianie); Krok drugi – Addressing the Change (Zajęcie się zmianą); Krok trzeci – Ending Well (Dobre zakończenie). Leczenie jest prowadzone, podobnie jak dorosła wersja CBT-E, przez jednego terapeutę w 20 sesjach u pacjentów bez niedowagi, ale u tych pacjentów, którzy mają niedowagę, leczenie może być często zakończone w 30 sesjach i może być prowadzone w formie „skoncentrowanej” lub „szerokiej”.
Rodzice są proszeni o samodzielny udział w wywiadzie trwającym około 90 minut w pierwszym tygodniu leczenia. Następnie pacjent i rodzice są postrzegane razem w sesjach cztery do sześciu (u pacjentów, którzy nie są niedowagą) lub sesje osiem do dziesięciu (u pacjentów, którzy są niedowagą). Ponadto, 15 do 20 minut sesje odbywają się bezpośrednio po indywidualnej sesji pacjenta. Te wspólne sesje powinny informować rodziców o tym, co się dzieje i o postępach pacjenta; powinny być także wykorzystywane do omówienia, za uprzednią zgodą pacjenta, w jaki sposób mogą pomóc pacjentowi wprowadzić zmiany.
Jak skuteczna jest CBT-E w przypadku młodzieży?
Do tej pory w czterech różnych badaniach kohortowych z udziałem pacjentów w wieku od 11 do 19 lat oceniano skuteczność CBT-E u nastolatków. Trzy z czterech badań dotyczyły wpływu na pacjentów z anorexia nervosa, a jedno badało wpływ na nastolatków bez niedowagi z innymi zaburzeniami odżywiania. Wyniki tych badań wykazały, że większość młodocianych pacjentów z zaburzeniami odżywiania zgodziła się na podjęcie leczenia. U pacjentów z anorexia nervosa, którzy ukończyli leczenie (60 do 65 procent) około 60 procent osiągnęło pełną odpowiedź (tj. normalną wagę i minimalną psychopatologię zaburzeń odżywiania), podczas gdy około 70 procent pacjentów bez niedowagi wykazywało minimalną psychopatologię resztkową zaburzeń odżywiania, a połowa tych z wcześniejszymi epizodami objadania się lub oczyszczania zgłaszała, że już ich nie ma.
Eating Disorders Essential Reads
Wyniki tych badań doprowadziły do tego, że wytyczne National Institute for Health and Clinical Excellence (NICE) zalecają CBT-E dla młodzieży z zaburzeniami odżywiania jako alternatywę dla FBT, gdy FBT jest nie do przyjęcia, przeciwwskazana lub nieskuteczna.
Wnioski
Podsumowując, CBT-E jest obiecującą metodą leczenia młodzieży z zaburzeniami odżywiania. Ma wiele zalet. Jest akceptowana przez młodych ludzi, a jej charakter oparty na współpracy jest dobrze dostosowany do ambiwalentnych młodych pacjentów, którzy mogą być szczególnie zaniepokojeni kwestiami kontroli. Zaletą jest również transdiagnostyczny zakres terapii, ponieważ jest ona w stanie leczyć pełen zakres zaburzeń występujących u młodocianych pacjentów. Stanowi zatem silną alternatywę dla FBT.