Rewolucja w kinematografii
To prawdopodobnie doświadczenie Portera jako projektanta w Eden Musée doprowadziło go we wczesnych latach 1900 do praktyki montażu ciągłego. Proces selekcji filmów jednostrzałowych i układania ich w 15-minutowy program do prezentacji na ekranie był bardzo podobny do konstruowania pojedynczego filmu z serii oddzielnych ujęć. Porter, jak sam przyznaje, był również pod wpływem innych filmowców – zwłaszcza Georgesa Mélièsa, którego Le Voyage dans la lune (Podróż na Księżyc) poznał dobrze w procesie powielania go w celu nielegalnej dystrybucji przez Edisona w październiku 1902 roku. Po latach Porter twierdził, że film Mélièsa podsunął mu pomysł „opowiadania historii w formie ciągłej”, czego efektem był The Life of an American Fireman (6 minut, wyprodukowany pod koniec 1902 roku, a wydany w styczniu 1903). Film ten, na który wpływ miał także film Jamesa Williamsona Fire! (1901), połączył archiwalne materiały filmowe z zainscenizowanymi scenami, tworząc dziewięcioczęściową narrację o dramatycznej akcji ratunkowej z płonącego budynku.
Library of Congress Motion Picture, Broadcasting and Recorded Sound Division, Washington, D.C.See all videos for this article
Poważnym problemem dla wczesnych filmowców było ustanowienie ciągłości czasowej od jednego ujęcia do następnego. Porter’s The Great Train Robbery (1903) jest powszechnie uznawany za pierwszy film narracyjny, w którym udało się osiągnąć taką ciągłość akcji. Film przedstawia napad, formowanie się oddziału, pościg i eliminację strzelców. Wielki napad na pociąg składał się z 14 oddzielnych ujęć o nieciągłej, nienakładającej się na siebie akcji i stanowił poważne odejście od frontalnie skomponowanej, teatralnej inscenizacji stosowanej przez Mélièsa i większość innych filmowców. Film zakończył się zaskakującym zbliżeniem jednego z banitów strzelającego z pistoletu do kamery.
Pierwszy duży sukces kasowy branży, Wielki napad na pociąg, przypisuje się ustanowieniu realistycznej narracji, w przeciwieństwie do fantazji w stylu Mélièsa, jako dominującej formy kina komercyjnego. Popularność filmu zachęciła inwestorów i doprowadziła do powstania w całym kraju pierwszych stałych sal kinowych (tzw. nickelodeonów). Trwający około 12 minut film przyczynił się również do zwiększenia standardowej długości filmu do jednej szpuli, czyli 1000 stóp (305 metrów). Pomimo sukcesu filmu, Porter kontynuował praktykowanie nakładania akcji w tak konwencjonalnych narracjach jak Uncle Tom’s Cabin (1903) oraz dramatach o sprawiedliwości społecznej The Ex-Convict (1904) i The Kleptomaniac (1905). Eksperymentował z animacją modelową w The Dream of a Rarebit Fiend (1906) i The Teddy Bears (1907), ale stracił zainteresowanie kreatywnymi aspektami produkcji filmowej, gdy proces ten stawał się coraz bardziej uprzemysłowiony. W 1907 roku Porter dał przyszłemu filmowcowi D.W. Griffithowi jego pierwszą filmową rolę aktorską, w filmie Rescued from an Eagle’s Nest. Po degradacji, Porter opuścił Edisona w 1909 roku, aby rozpocząć karierę jako producent i wytwórca sprzętu. Podobnie jak Méliès, nie mógł przystosować się do linearnych trybów narracji i systemów produkcji typu assembly-line, które się rozwijały.
Porter założył Defender Film Company w 1910 roku, a następnie Rex Motion Picture Manufacturing Company w 1911 roku. W 1912 roku dołączył do Famous Players Company Adolpha Zukora, a wśród wyreżyserowanych przez niego filmów znalazł się pierwszy pełnometrażowy film Mary Pickford, A Good Little Devil (1914). W 1915 roku wycofał się z produkcji filmowej. Porter został później prezesem Precision Machine Company, która produkowała kamery i projektory filmowe. Przeszedł na emeryturę w 1925 roku i stracił większość majątku w wyniku krachu giełdowego w 1929 roku.
David A. CookRobert SklarThe Editors of Encyclopaedia Britannica