Franz Joseph Gall, Dr. der Arzneykunst zu Wien
Kontrowersyjna postać nawet za życia, wiedeński lekarz Franz Joseph Gall (1758-1828) może być uważany za ojca frenologii, choć sam Gall nigdy nie używał tego terminu, a frenologia w formie, w jakiej o niej myślimy, była daleka od pracy Galla nad mózgiem i układem nerwowym. Już w latach 1790-tych Gall rozwijał teorie na temat anatomii i funkcji części mózgu. W 1805 roku Gall wraz z uczniem i naśladowcą, J.G. Spurzheimem, wyruszył w długą podróż wykładową po Europie, odwiedzając także więzienia i azyle. Po osiedleniu się w Paryżu w 1807 roku rozpoczął swoją główną pracę nad funkcjonowaniem mózgu. W 1810 roku ukazał się pierwszy tom Anatomie et Physiologie du Système Nerveux – jeden z pierwszych i do dziś imponujących opisów budowy i dysekcji ludzkiego mózgu. Zarówno on, jak i kolejne tomy zostały napisane we współpracy z jego asystentem, Johannem Gasparem Spurzheimem.
Franz Joseph Gall doszedł do przekonania, że anatomia i budowa mózgu wpływają na kształt czaszki, a nawet go kształtują, i odwrotnie, badanie czaszki może ujawnić informacje o wielkości i budowie mózgu. Opierając się na swoich badaniach anatomii mózgu, Gall wyodrębnił dwadzieścia siedem wrodzonych zdolności człowieka, odpowiadających obszarom lub „organom” mózgu, i utrzymywał, że wielkość i rozwój obszaru mózgu implikuje większą lub mniejszą dyspozycję każdej cechy lub zdolności, a bezpośrednie badanie czaszki może dostarczyć informacji o naturze zdolności w mózgu poniżej. Gall następnie powiązał każdy wydział mózgowy z jego względną pozycją na powierzchni czaszki. Te wydziały obejmowały miłość do swoich dzieci, chciwość, dumę, poczucie miejsca, talent poetycki i stanowczość w dążeniu do celu. (Gall rzeczywiście umieścił dwa fakultety – pamięć słów i centrum języka – w ich właściwych obszarach mózgu, choć pozostałe pozostają niezweryfikowane). Odlewy gipsowe głów i czaszek były używane do wspierania jego pomysłów, a badania żywych istot z wyraźnymi fakultetami mogły być używane jako podstawa do porównań. Badanie to stało się kamieniem węgielnym frenologicznego badania charakteru.