DISCUSSION
Odwrócone rogowacenie mieszkowe ogólnie przedstawia się jako bezobjawowa, lita, biało-różowa, pojedyncza grudka mniejsza niż 1 cm. Odwrócone rogowacenie mieszkowe lokalizuje się w okolicy głowy i szyi u 90% pacjentów i jest często spotykane u starszych mężczyzn.
Etiopatogeneza odwróconego rogowacenia mieszkowego nie jest dokładnie znana. Chociaż donoszono, że może być związana z brodawkami wirusowymi lub rogowaceniem łojotokowym, niektórzy autorzy uważają, że odwrócone rogowacenie mieszkowe jest inną jednostką chorobową. W najnowszych badaniach wirus brodawczaka ludzkiego (human papilloma virus – HPV) został wykryty w przypadkach z odwróconym rogowaceniem mieszkowym. W innym badaniu stwierdzono, że odwrócone rogowacenie mieszkowe jest nowotworem pochodzenia mieszkowego i pod tym względem można je odróżnić od rogowacenia łojotokowego. Chociaż odwrócone rogowacenie mieszkowe zwykle występuje w pojedynczej postaci, opisano, że u pacjenta z zespołem Cowdena zaobserwowano mnogie rogowacenie pokrywy włosowej i odwrócone rogowacenie mieszkowe. W naszym przypadku nie można było wykonać zaawansowanych badań w kierunku HPV i w związku z tym w badaniach ogólnoustrojowych i laboratoryjnych nie wykryto żadnych cech sugerujących rozpoznanie.
W odwróconym rogowaceniu mieszkowym rozpoznanie jest zwykle ustalane histopatologicznie, ponieważ jego cechy kliniczne mogą przypominać częściej spotykane choroby, takie jak brodawki wirusowe, rogowacenie łojotokowe, rogowacenie aktyniczne, rak podstawnokomórkowy (basal cell carcinoma – BCC) i rak kolczystokomórkowy (squamous cell carcinoma – SCC). Histologicznie charakteryzuje się dużymi płatami rozszerzającymi się w głąb skóry właściwej, składającymi się z komórek podstawnych na obrzeżach i komórek rogowaciejących płaskich w kierunku centrum z obrzękami płaskimi. Dodatkowo widoczne są hiperkeratoza i parakeratoza z niekiedy występującymi korkami rogowymi. Najtrudniej jest odróżnić odwrócone rogowacenie mieszkowe od rogowacenia łojotokowego w odmianie opisywanej jako „podrażniona”, która czasami naśladuje zarówno łagodne, jak i złośliwe stany.
Imiquimod jest lekiem, który moduluje i reguluje układ odpornościowy, dzięki czemu ma działanie przeciwnowotworowe i przeciwwirusowe. Imikwimod jest lekiem immunomodulującym z grupy imidazochinolonów. Najczęściej stosuje się go w leczeniu rogowacenia aktynicznego, brodawek płciowych i powierzchownego BCC, jednak istnieją dowody na to, że imikwimod może być stosowany w leczeniu wielu chorób dermatologicznych. Wiele nowotworowych lub przednowotworowych chorób skóry mogłoby odnieść korzyści z leczenia imikwimodem.
Imikwimod wykazuje swoje działanie poprzez indukcję wytwarzania cytokin z komórek prezentujących antygen, takich jak monocyty, makrofagi i komórki dendrytyczne, w tym receptor toll-podobny (TLR) 7/8. W innym badaniu in vivo wykazano, że miejscowo stosowany imikwimod hamuje rozwój guzów naczyniowych, powodując zmniejszenie proliferacji komórek nowotworowych, zwiększenie apoptozy oraz zmniejszenie aktywności metaloproteinazy macierzy 1 i 9. Miejscowo stosowany krem z imikwimodem jest ogólnie dobrze tolerowany, a najczęstszym działaniem niepożądanym są zlokalizowane reakcje skórne w miejscu aplikacji.
Najczęstszą metodą leczenia odwróconego rogowacenia mieszkowego jest całkowite wycięcie chirurgiczne. Po wycięciu chirurgicznym w literaturze nie odnotowano inwazyjnego wzrostu ani przerzutów. U naszego pacjenta zastosowano miejscowo 5% krem z imikwimodem, a po dwóch miesiącach leczenia stwierdzono niemal całkowitą regresję zmian. Przegląd literatury nie ujawnił żadnego innego podobnego przypadku, który został skutecznie wyleczony 5% kremem z imikwimodem. Chociaż w jednym badaniu 5% krem z imikwimodem był stosowany w leczeniu rogowacenia łojotokowego, nie zaobserwowano poprawy.