Represyjna desublimacja

Korzeni koncepcji Marcusego należy szukać we wcześniejszych pismach Wilhelma Reicha i Theodora Adorno, jak również we wspólnej znajomości freudowskiej idei inwolucji sublimacji.

Pomysł Marcusego zasilił studencki aktywizm lat 60-tych, jak również był dyskutowany na bardziej formalnym poziomie przez takie postaci jak Hannah Arendt i Norman O. Brown. Dekadę później Ernest Mandel podjął temat Marcusego w swojej analizie tego, jak marzenia o ucieczce poprzez seks (lub narkotyki) zostały utowarowione w ramach rosnącej komercjalizacji czasu wolnego w późnym kapitalizmie.

Główna logika jego myśli dotyczyła „represji” w późnym kapitalizmie, która działa nie poprzez kontrolę i zaprzeczanie, ale przyzwolenie i ekspresję. Tutaj eliminuje się społeczne „nie”, gdzie wszystkie przyjemności stają się dozwolone – w skodyfikowanej formie – gdzie kontrolowana ekspresja wszystkich pragnień i chęci staje się narzędziem rekuperacji i kontroli. Fałszywa świadomość jest utrwalana, a swobodne korzystanie i dążenie do przyjemności staje się strategią powstrzymywania. Rzeczywista materialna nie-wolność jednostek (w odniesieniu do marksistowskiej analizy środków produkcji i wyzysku/alienacji/reifikacji pracy) przechodzi niezauważona – jako że „negatyw jest sublimowany”. Jednostki dążą więc do natychmiastowego i nie zapośredniczonego zaspokojenia pragnień, co rozprasza energię i siłę napędową krytyki i negatywnego myślenia. „Świat nie jest już postrzegany jako wrogi”, gdzie status quo jest utrwalany poprzez mnożenie wygód, konsumpcjonizm i utowarowienie; gdzie koncepcja represyjnej desublimacji podkreśla dynamikę pożądania-produkcji i kontroli tych procesów. Mówi się, że kontrolowana gratyfikacja wytwarza dobrowolną zgodność i uległość, podczas gdy pragnienie transcendencji zostaje wyeliminowane. Jest to przeciwieństwo wcześniejszych społeczeństw, w których kontrola społeczna zakazywała dostępu i wyrażania pewnych przyjemności, prowadząc do ich „represji”, co wyrażało się jako antagonizm w życiu jednostek zmuszonych do „sublacji” swoich pragnień w społecznie akceptowane formy. Dzisiaj represja działa poprzez desublimację pragnień, gdzie żadne pragnienia nie są zepchnięte do podziemia, eliminując tym samym formy krytycznego dystansu wobec społeczeństwa. Przykładem może być akceptacja pornografii, pracy seksualnej, kultury narkotykowej, bdsm, futrzaków, kultury gejowskiej, wystawnego życia, kultury trans i tym podobnych, które nie są już postrzegane przez społeczeństwo jako negatywne lub szkodliwe style życia. Pogoń za nimi jest teraz usankcjonowana i celebrowana, co oznacza, że bycie członkiem tych form życia nie jest już działaniem wywrotowym czy stylem życia, ale w rzeczywistości zostało utowarowione i teraz utrwala kapitał społeczeństwa poprzez formę wartości. To, co negatywne, zostało przekształcone w to, co pozytywne – tyle że działające na poziomie produkcji pożądania. Ideę tę podchwycą Deleuze, Baudrillard, Zizek i inni.

.

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany.