WARM blijven
Hoe houden we ons warm in een poolwinter? Mensen zijn warmtebronnen – het voedsel dat we eten helpt om de oven van ons lichaam van brandstof te voorzien. (Mensen in koude klimaten eten ongeveer twee keer zoveel calorieën als mensen in warmere klimaten.) We hebben het koud wanneer we meer warmte-energie verliezen dan ons lichaam kan produceren. Om warm te blijven, moeten we de warmtestroom weg van ons lichaam verminderen. Dekens, jassen en huizen zijn manieren om de warmteoverdracht (door geleiding, convectie en straling) van ons naar de buitenlucht te verminderen. Verdamping is een andere manier waarop we warmte verliezen.
Hypothermie is wat er gebeurt als onze lichaamstemperatuur daalt omdat de warmtestroom uit ons lichaam groter is dan het lichaam kan vervangen. Onderkoeling maakt mensen duizelig en verward, kan hun huid blauw maken, en kan fataal zijn. Bevriezing is wanneer een deel van het lichaam – zoals de vingers – bevriest, omdat het lichaam stopt met de bloedcirculatie naar dat gebied om warmte te behouden.
Warme kleding is in de loop der tijden veranderd. Inheemse volkeren droegen dierenhuiden, zoals zeehond, kariboe, ijsbeer, wolf en vos, om warm te blijven. Dierenhuiden houden mensen warm omdat de vacht lucht vasthoudt, en lucht is een goede isolator. Een donsjack houdt u zeer warm omdat de veren lucht vasthouden.
Vroegere ontdekkingsreizigers naar het noordpoolgebied gebruikten stoffen als wol en katoen, die hen niet goed genoeg isoleerden en zwaar en omvangrijk waren. Moderne outdoor-uitrusting is gemaakt van lichte synthetische stoffen die in lagen worden gedragen: lang ondergoed bedekt met een warm shirt, een jas, en een windjack. Elke laag houdt lucht vast en zorgt voor extra isolatie. We gebruiken laarzen, sokken en wanten om de delen van ons lichaam te beschermen die ver van ons hart liggen, dat warmte verschaft via de bloedsomloop.
Carl Ben Eielson, Amerikaans piloot en poolreiziger, en een Inuit-grootmoeder kleden zich om warmte te krijgen. Afbeeldingen met dank aan Wikimedia Commons.
Iglo’s worden ook gebruikt als onderdak en warmte voor reizigers en jagers. Maar hoe kan een iglo je warm houden als hij gemaakt is van sneeuw en ijs? Sneeuw en ijs zijn eigenlijk goede isolatoren. De iglo houdt de wind tegen en, nog belangrijker, houdt je lichaamswarmte binnen de luchtruimte van de constructie. De sneeuw aan de binnenkant van de iglo smelt en bevriest, waardoor een beschermende laag ontstaat.
Foto met dank aan Wikimedia Commons.
Dieren moeten ook warm blijven in polaire omgevingen. Zeezoogdieren en pinguïns hebben een laag vet, of blubber, onder de huid die zorgt voor isolatie. De haren in de vacht van een ijsbeer zijn eigenlijk hol, wat voor extra isolatie zorgt. Andere vogels, zoals sneeuwuilen, hebben twee lagen veren. Deze aanpassingen maken het mogelijk te overleven in de barre omstandigheden van de Arctische en Antarctische gebieden.