17 stycznia 1915 – Początkowa ofensywa turecka na Rosję zostaje udaremniona, ponieważ 3. Armia turecka ponosi klęskę z rosyjską Armią Kaukazu pod Kars. Rosjanie rozpoczynają wielotorową inwazję na Imperium Osmańskie od strony Kaukazu.
19 stycznia 1915 r. – Niemcy rozpoczynają kampanię bombardowań lotniczych przeciwko Wielkiej Brytanii przy użyciu Zeppelinów.
31 stycznia 1915 r. – po raz pierwszy w wojnie zostaje użyty trujący gaz, gdy Niemcy na froncie wschodnim atakują rosyjskie pozycje na zachód od Warszawy. Mimo że Niemcy wystrzeliwują 18 000 pocisków gazowych, nie mają one większego wpływu na Rosjan, ponieważ niskie temperatury uniemożliwiają odparowanie gazu.
Luty 1915 – Turcy rozpoczynają przymusowe deportacje Ormian. W ciągu następnych dwóch lat, szacuje się, że 1,5 miliona Ormian albo umrze z głodu, z pragnienia na Pustyni Syryjskiej, lub zostanie zamordowanych przez tureckie wojska i bandytów, podczas ludobójstwa Ormian.
3 lutego 1915 roku – wojska tureckie przeprowadzają nieudany atak na kontrolowany przez Brytyjczyków Kanał Sueski, który jest regularnie wykorzystywany przez Brytyjczyków do przewozu wojsk Dominium z Australii, Nowej Zelandii i Indii na europejskie pola bitwy.
4 lutego 1915 roku – Niemcy ogłaszają wody otaczające Wyspy Brytyjskie strefą wojny, w której statki mogą być zatapiane bez ostrzeżenia.
16 lutego 1915 r. – na froncie zachodnim Francuzi rozpoczynają drugą ofensywę przeciwko niemieckim liniom obrony w Szampanii. Ponownie przeszkodziła im błotnista zimowa pogoda i brak ciężkiej artylerii. Po miesiącu walk, ponosząc 240 000 ofiar, wyczerpani Francuzi przerywają ofensywę.
Rozpoczyna się wojna U-Bootów
18 lutego 1915 r. – pierwsza kampania wojenna niemieckich U-Bootów rozpoczyna się od nieograniczonych ataków na statki handlowe i pasażerskie na wodach wokół Wysp Brytyjskich. W ciągu sześciu miesięcy straty alianckiej żeglugi morskiej przewyższają liczbę budowanych nowych statków. Jednak nieograniczone ataki wzbudzają również gniew neutralnych Stanów Zjednoczonych, ponieważ giną Amerykanie.
Marzec 1915 – Brytyjska marynarka wojenna nakłada na Niemcy całkowitą blokadę morską, zakazując wszelkiego importu morskiego, w tym żywności.
10 marca 1915 r. – oddziały brytyjskie i indyjskie w regionie Artois w północnej Francji atakują Niemców wokół wsi Neuve Chapelle. Atak zaskakuje przeważających liczebnie Niemców. Brytyjczycy osiągają swój początkowy cel, ale nie udaje im się wykorzystać wąskiej wyrwy w niemieckich liniach. Po trzech dniach walk, z ponad 11 000 ofiar, brytyjska ofensywa zostaje zawieszona. Niemcy ponoszą ponad 10 000 ofiar.
22 marca 1915 – Rosjanie zdobywają 120 000 Austriaków pod Przemyślem w Galicji. Stanowi to kulminację serii zimowych bitew pomiędzy Austriakami i Rosjanami, których celem było zabezpieczenie strategicznych przełęczy karpackich i otwiera drogę do rosyjskiej inwazji na Węgry. Zdając sobie z tego sprawę, Niemcy i Austriacy planują połączyć swoje wojska i rozpocząć dużą wiosenną ofensywę. 11 kwietnia 1915 r. – wojska brytyjskie w Mezopotamii odpierają duży atak Turków na Basrę. Brytyjczycy rozdzielają się, by chronić swoje pozycje w Basrze, i ruszają w górę doliny Tygrysu w kierunku Bagdadu.
Druga bitwa pod Ypres
22 kwietnia-25 maja 1915
22 kwietnia 1915 – po raz pierwszy na froncie zachodnim zostaje użyty trujący gaz, gdy niemiecka 4 Armia atakuje pozycje francuskie wokół Ypres w północnej Belgii. Atakując, Niemcy wypuszczają chlor z ponad 5 000 butli, tworząc trujące zielone chmury, które dryfują w kierunku dwóch francuskich dywizji afrykańskich. Nie mając żadnej ochrony, Francuzi szybko się wycofują. Mimo, że w liniach alianckich powstała pięciomilowa luka, Niemcom nie udaje się jej wykorzystać z powodu braku oddziałów rezerwowych i ostrożności wojsk frontowych, które nie chcą podchodzić zbyt blisko chmur gazu. Brytyjczycy i Kanadyjczycy wypełniają tę lukę, ale nie są w stanie odzyskać terenów zajętych przez Niemców. Brytyjczycy wycofują się na drugą linię obrony, pozostawiając Ypres w rękach aliantów, ale praktycznie otoczone. W drugiej bitwie pod Ypres zginęło 58 000 aliantów i 38 000 Niemców.
25 kwietnia 1915 r. – wojska alianckie lądują na półwyspie Gallipoli, próbując odblokować cieśninę Dardanele w pobliżu Konstantynopola (dzisiejszy Stambuł, Turcja), aby ponownie otworzyć dostęp do Rosji przez Morze Czarne. Lądowanie nastąpiło po nieudanej próbie sforsowania wąskiej cieśniny przez brytyjskie i francuskie okręty wojenne. Wśród 70.000 żołnierzy desantu jest 15.000 Australijczyków i Nowozelandczyków. Półwysep jest silnie broniony przez wojska tureckie, zaopatrywane i szkolone przez Niemców. W ciągu dwóch tygodni dochodzi do patowej sytuacji, w której aliantom nie udaje się osiągnąć żadnego z celów, a Turcy rozpoczynają serię kosztownych ataków, próbując wyprzeć aliantów.
1 maja 1915 – niemieckie U-Booty zatapiają swój pierwszy amerykański statek handlowy, tankowiec Gulflight, na Morzu Śródziemnym w pobliżu Sycylii.
2 maja 1915 – na froncie wschodnim rozpoczyna się połączona ofensywa austriacko-niemiecka przeciwko rosyjskiej 3. armii pod Tarnowem i Gorlicami w Galicji. Atak poprzedzony jest zmasowanym bombardowaniem artyleryjskim z użyciem ponad 700 000 pocisków. Załamuje to obronę osłabionych Rosjan, którzy cierpią teraz na niedobór pocisków artyleryjskich i karabinów. W ciągu dwóch dni Austro-Niemcy przełamują linie, a Rosjanie rozpoczynają zdezorganizowany odwrót.
Lusitania zatopiona
7 maja 1915 – niemiecki U-Boot torpeduje brytyjski liniowiec pasażerski Lusitania u wybrzeży Irlandii. Zatonął w ciągu 18 minut, topiąc 1,201 osób, w tym 128 Amerykanów. Prezydent Woodrow Wilson wysyła do Niemiec cztery protesty dyplomatyczne.
9 maja 1915 – Po sześciu dniach bombardowania artyleryjskiego przez ponad tysiąc francuskich dział, francuska 10 Armia atakuje niemieckie linie obronne w Artois, posuwając się w kierunku Vimy Ridge. Francuzi osiągają swój początkowy cel, ale nie udaje im się wykorzystać wąskiej wyrwy w niemieckich liniach. Następnego dnia Niemcy kontratakują i odpychają Francuzów.
9 maja 1915 – Uzupełniając francuską ofensywę pod Vimy, wojska brytyjskie i indyjskie rozpoczynają drugi atak przeciwko Niemcom w okolicach Neuve Chapelle w Artois. Jednak bez wystarczającego wsparcia artyleryjskiego, które osłabiłoby niemiecką obronę frontową, nacierający żołnierze zostają zdziesiątkowani przez ogień niemieckich karabinów maszynowych. Atak zostaje odwołany następnego dnia z 11 000 ofiarami.
15 maja 1915 – oddziały brytyjskie i indyjskie rozpoczynają kolejny atak na Niemców w Artois, tym razem pod Festubert, na północ od Neuve Chapelle. Atak poprzedzony jest 60-godzinnym bombardowaniem artyleryjskim. Ale oddziały posuwają się naprzód zaledwie o 1000 jardów, ponosząc przy tym 16 000 ofiar.
23 maja 1915 – Włochy przystępują do wojny po stronie aliantów, wypowiadając wojnę Austro-Węgrom. Włosi rozpoczynają ofensywę wzdłuż 400-milowej wspólnej granicy między Austrią a Włochami. Lepiej uzbrojeni Austriacy wykorzystują górzysty teren do stworzenia silnych pozycji obronnych wzdłuż całej granicy. Włosi koncentrują swoje ataki na przełęczach górskich w Trentino i dolinie rzeki Isonzo.
31 maja 1915 – pierwsze bombardowanie lotnicze Londynu, podczas którego niemieckie Zeppeliny zabijają 28 osób.
12 czerwca 1915 – po przerwie na przegrupowanie wojska austriacko-niemieckie wznawiają ofensywę w Galicji na froncie wschodnim. W ciągu pięciu dni przełamują rosyjskie linie i spychają rosyjskie 3 i 8 Armię dalej na wschód. Rosyjskie straty wkrótce przekraczają 400 000. 16 czerwca 1915 r. – francuska 10 Armia rozpoczyna drugą próbę zdobycia Vimy Ridge w Artois. Tym razem oddziały natrafiają na intensywne bombardowanie artyleryjskie ze strony wzmocnionej obrony niemieckiej 6 Armii. Francuzi osiągają swój początkowy cel, ale następnie ulegają niemieckiemu kontratakowi, podobnie jak w pierwszym podejściu pod Vimy. Francuzi odwołują ofensywę pod Vimy, ponosząc 100 000 ofiar. Niemcy ponoszą 60 000.
23 czerwca 1915 – rozpoczyna się pierwsza bitwa pod Isonzo, podczas której wojska włoskie atakują austriacką obronę. Początkowe zdobycze Włochów zostają wkrótce odparte przez Austriaków, przy czym obie strony ponoszą duże straty. Do końca 1915 roku stoczono trzy kolejne bitwy, które przyniosły podobne rezultaty, w sumie 230 000 ofiar po stronie włoskiej i 165 000 po stronie austriackiej.
1 lipca 1915 – Rosja tworzy Centralny Komitet Przemysłu Wojennego w celu nadzorowania produkcji i rozwiązania problemu poważnego niedoboru pocisków artyleryjskich i karabinów na froncie. Rosyjscy żołnierze w polu nieposiadający karabinów mogą je otrzymać jedynie od kolegów po zabiciu lub zranieniu. 9 lipca 1915 r. – w Afryce niemiecka kolonia w Afryce Południowo-Zachodniej (dzisiejsza Namibia) zostaje zajęta przez aliantów po 11 miesiącach walk między Niemcami a południowoafrykańskimi i rodezyjskimi oddziałami lojalnymi wobec Wielkiej Brytanii.
13 lipca 1915 r. – Na froncie wschodnim w północnej Polsce rozpoczyna się kolejna faza połączonej ofensywy austriacko-niemieckiej przeciwko Rosjanom, w której Austro-Niemcy posuwają się w kierunku Warszawy. Armia rosyjska z dnia na dzień staje się coraz słabsza z powodu chronicznego braku zaopatrzenia i upadku morale. Rosjanie po raz kolejny wycofują się i zarządzają całkowitą ewakuację ludności cywilnej z Polski. Powoduje to ogromne trudności dla ludności, która opuszcza swoje domy i kieruje się na wschód, zatykając drogi i utrudniając ruch wojsk rosyjskich.
1 sierpnia 1915 – nad frontem zachodnim rozpoczyna się plaga Fokkerów, niemieccy piloci osiągają przewagę w powietrzu, używając niezwykle skutecznego jednopłatowca Fokker wyposażonego w zsynchronizowany karabin maszynowy, który wystrzeliwuje pociski przez obracające się śmigło. Choć pionierem tej technologii był francuski pilot Roland Garros, Niemcy po zdobyciu jego samolotu skopiowali i udoskonalili pomysł zsynchronizowanego działa. Fokker Scourge będzie trwał prawie rok, dopóki aliancka technologia lotnicza nie nadrobi zaległości.
5 sierpnia 1915 – Warszawa zostaje zajęta przez wojska austro-niemieckie. Kończy to stuletni okres rosyjskiej kontroli nad miastem. Po zajęciu Warszawy, Austriacy zdobywają Iwangorod, Kowno, Brześć Litewski, Białystok, Grodno i Wilno. Do końca września wojska rosyjskie zostają wyparte z Polski i Galicji, wracając na pierwotne pozycje, z których rozpoczęły wojnę w 1914 roku. Na razie pokonana armia rosyjska została skutecznie wyeliminowana jako zagrożenie ofensywne na froncie wschodnim, co pozwoliło Niemcom skoncentrować się na froncie zachodnim. 6 sierpnia 1915 r. – Brytyjczycy wznawiają ofensywę w nadziei na przełamanie impasu pod Gallipoli. Wyładowano dodatkowe 20 000 żołnierzy, ale ich atak jest utrudniony przez słabą komunikację i problemy logistyczne. Turcy, dowodzeni przez Mustafę Kemala, odpowiadają dwoma dywizjami i brytyjska ofensywa kończy się niepowodzeniem.
5 września 1915 r. – rosyjski car Mikołaj II przejmuje osobiste dowództwo nad armią rosyjską, mając nadzieję na zmobilizowanie swoich słabnących wojsk. Straty armii carskiej w wyniku ofensywy austro-niemieckiej w Galicji i Polsce wynoszą ponad 1 400 000 ofiar i 750 000 jeńców. Utrata polskiego przemysłu i rolnictwa osłabia Rosję również gospodarczo. Dodatkowo trwający masowy exodus wojsk rosyjskich i ludności cywilnej z Polski, zwany Wielkim Odwrotem, wywołuje niebezpieczne niepokoje polityczne i społeczne w Rosji, podkopując rządy cara i jego rządu cesarskiego.
6 września 1915 r. – Bułgaria przystępuje do wojny po stronie Niemiec z zamiarem zaatakowania sąsiedniej Serbii. Jak dotąd Austro-Węgry trzykrotnie próbowały podbić Serbię w odwecie za zamordowanie arcyksięcia Ferdynanda, jednak bezskutecznie. Teraz Austriacy, wspomagani przez Niemcy i Bułgarię, zamierzają spróbować ponownie. Po dołączeniu Bułgarii Niemcy mają teraz trzech sojuszników w wojnie, w tym Austro-Węgry i Turcję. Sojusz ten nazywany jest Mocarstwami Centralnymi ze względu na ich położenie geograficzne, głównie w Europie Środkowej.
18 września 1915 – Niemcy ogłaszają koniec swojej pierwszej kampanii U-Bootów, rozpoczętej w lutym, której celem były statki wokół Wysp Brytyjskich. Jest to odpowiedź na rosnące protesty Stanów Zjednoczonych po tym, jak amerykańscy cywile giną na morzu. U-Booty zostają następnie wysłane przez Niemców, aby siać spustoszenie na Morzu Śródziemnym, z dala od amerykańskich szlaków żeglugowych na Atlantyku.
25 września 1915 – Na froncie zachodnim Brytyjczycy po raz pierwszy używają gazu trującego podczas ataku przeciwko niemieckiej 6. armii w Artois. Gaz chlorowy zostaje uwolniony z ponad 5000 butli, tworząc trującą chmurę, która dryfuje w kierunku Niemców, otwierając lukę w ich linii frontu. Brytyjczycy nacierają i szybko zdobywają swój cel, miasto Loos, ale nie udaje im się wykorzystać czteromilowej wyrwy w niemieckich liniach. Niemcy przegrupowują się i kiedy następnego dnia Brytyjczycy wznawiają atak, zostają setkami wybici przez dobrze rozmieszczonych niemieckich karabinierów maszynowych. W sumie Brytyjczycy ponoszą 50.000 ofiar podczas ofensywy w Loos. Dowódca armii brytyjskiej John French zostaje zwolniony, a jego miejsce zajmuje Douglas Haig.
25 września 1915 – 2. Armia francuska w Szampanii atakuje najsłabszą część niemieckich linii, tworząc wyrwę o szerokości sześciu mil i głębokości trzech mil. Niemiecka 3 Armia pospiesza z posiłkami, przegrupowuje swoje linie obronne i wypełnia lukę. Wobec silnego oporu Francuzi przerywają atak.
26 września 1915 – Francuzi podejmują trzecią próbę zdobycia Vimy Ridge od Niemców w Artois i tym razem zabezpieczają grzbiet.
26-28 września 1915 – na Bliskim Wschodzie Brytyjczycy odnoszą zwycięstwo w bitwie pod Kut al-Amara w Mezopotamii, pokonując Turków. Rozbrzmiewające zwycięstwo pobudza ambitny ruch Brytyjczyków, aby odważyć się na szybkie zdobycie Bagdadu. Jednak próba ta kończy się niepowodzeniem, a wojska wracają do Kut-al-Amara i okopują się.
6 października 1915 r. – rozpoczyna się inwazja na Serbię, którą od północy atakują wojska austriacko-niemieckie. Pięć dni później od wschodu atakują Bułgarzy. Mający przewagę liczebną Serbowie mają słabo zaopatrzone oddziały, które są zbyt rozciągnięte, by bronić obu frontów. Belgrad pada łupem Niemców, a Bułgarzy zdobywają Kumanową, przerywając linię kolejową północ-południe kraju. Nie pozostawia to przytłoczonym wojskom serbskim innego wyjścia niż wycofanie się na zachód przez góry do Albanii.
5 grudnia 1915 – Mając nadzieję na przezwyciężenie wcześniejszej porażki pod Kut al-Amara w Mezopotamii, wojska tureckie oblegają miasto, otaczając brytyjski garnizon i całkowicie go odcinając.
19 grudnia 1915 – alianci rozpoczynają uporządkowaną ewakuację półwyspu Gallipoli. Następuje to po miesiącach patowej sytuacji, w której wojska tureckie powstrzymały wszystkie próby przełamania, zadając przy tym 250 000 ofiar. Brytyjska marynarka wojenna z powodzeniem ewakuuje drogą morską 83 000 rozbitków, podczas gdy Turcy obserwują ich bez wystrzału, ciesząc się, że odchodzą.
NEXT SECTION – World War I 1916 – The Blood Letting
The History Place – World War I Index Page