De oorsprong van de naam HeiligenstadtEdit
De naam Heiligenstadt (Heilige stad) suggereert dat er in dit gebied al een heilige plaats was voor de komst van het christendom. De eerste vermelding van een nederzetting dateert uit 1120 en verwijst naar St. Michael. De aartsengel Michaël is ook afgebeeld in het wapen van Heiligenstadt. De term Sanctum Locum (Heiligenstadt) duikt voor het eerst op in documenten aan het eind van de 12e eeuw, hoewel het onduidelijk is welke heilige plaats wordt bedoeld. De theorie dat de heilige Severinus van Noricum hier ooit woonde, is weerlegd.
Heiligenstadt van de prehistorie tot het einde van de MiddeleeuwenEdit
Heiligenstadt werd meer dan 5000 jaar geleden voor het eerst bewoond. Er zijn ook sporen van Romeinse bewoning gevonden. In 1872 zijn in Heiligenstadt resten van een muur gevonden die bewijzen dat in dit gebied ooit een Romeinse toren heeft gestaan die deel uitmaakte van de limes. In de buurt van de Jakobskirche is ook een Romeins kerkhof gevonden, evenals een Avar-graf uit de 6e eeuw. De Franken volgden en vestigden zich rond 900 voor het eerst in Heiligenstadt. Oorspronkelijk concentreerde de nederzetting zich op het gebied rond de huidige Pfarrplatz en omvatte de eerste kerk in het gebied. De inwoners waren boeren die grotendeels afhankelijk waren van hun eigen producten. Zij vingen ook krabben en vis in de westelijke arm van de Donau (waar zich nu de Heiligenstädter Straße bevindt). Er werd wijn geproduceerd voor de verkoop; wijnkelders zijn tot op de dag van vandaag te vinden in de flank van de heuvel naast de Heiligenstädter Straße. Al in 1250 bezat het klooster Klosterneuburg wijngaarden in Heiligenstadt. In 1304 gaf bisschop Weinhardt von Passau het klooster het recht om de parochie Heiligenstadt over te nemen na de dood van de pastoor. In de Middeleeuwen was Heiligenstadt een van de rijkere nederzettingen in de omgeving. In 1318 werd een school gedocumenteerd; het was waarschijnlijk de enige in de omgeving. Net als veel andere steden aan de rand van Wenen had Heiligenstadt zwaar te lijden onder de onlusten in de 15e en 16e eeuw. Matthias Corvinus verwoestte Heiligenstadt in 1484, terwijl Turkse plunderingen tijdens de eerste belegering van Wenen in 1529 de Jakobskirche en de Michaelskirche (St. Michaelskerk) zwaar beschadigden. Deze laatste kon echter in 1534 worden gerestaureerd dankzij schenkingen van de inwoners van Döbling, Grinzing, Nußdorf en Heiligenstadt (die alle tot deze parochie behoorden).
Heiligenstadt sinds de middeleeuwenEdit
De reformatie liet Heiligenstadt grotendeels onaangetast, maar in 1683 werd de nederzetting het slachtoffer van het tweede beleg van Wenen. Veel inwoners van Heiligenstadt werden afgeslacht; de naam van de Blutgasse (Bloedstraat) herinnert nog aan deze gebeurtenis. De verwoesting was zo groot dat de nederzetting op een woestenij leek. De economie van Heiligenstadt herstelde zich pas in de 18e eeuw, toen plaatselijk vee en fruit populair werden op de markten in Wenen. Het herstel van Heiligenstadt werd aan het eind van de 18e eeuw bevorderd door de bouw van een openbaar bad dat gebruik maakte van een warmwaterbron. Maar liefst 300 mensen bezochten dagelijks het bad en het aangrenzende restaurant.
BeethovenEdit
In de zomermaanden was Heiligenstadt een toeristische trekpleister. Ludwig van Beethoven woonde er van april tot oktober 1802, terwijl hij in het reine kwam met zijn toenemende doofheid. Het was een moeilijke tijd voor de componist. In een brief aan zijn broers, het beroemde Heiligenstadt Testament, deelde hij gedachten aan zelfmoord. Maar hij keerde terug uit de stad met een verjongde blik en nieuwe prioriteiten in zijn muziek (het begin van zijn “Middenperiode”), en leefde nog 25 jaar.
19e EeuwEdit
De warmwaterbron droogde op in de tweede helft van de 19e eeuw, en uiteindelijk werd een park geopend op de plaats waar eens het bad stond. Toch bleef de reputatie van de stad voor het gunstige zomerweer groeien en leden van de Weense bourgeoisie bleven zich in Heiligenstadt vestigen. In 1851 werd de Zentralanstalt für Meteorologie und Geodynamik (Centraal Bureau voor Meteorologie en Geodynamica), Oostenrijks staatsmeteorologische en geofysische dienst, gevestigd op de Hohe Warte. In 1873 werd de begraafplaats van Heiligenstadt gesticht.
GroeiEdit
Heiligenstadt groeide in de 18e en 19e eeuw snel. In 1795 waren er 60 huizen met 470 inwoners, die woonden in drie straten in de buurt van waar nu de Grinzinger Straße, Probusgasse, Hohe Warte, en Armbrustergasse zijn. In 1832 waren er 677 inwoners in 94 huizen. In 1870 was dit aantal gestegen tot 3393 inwoners in 244 huizen. Rond 1890 werden in Heiligenstadt verschillende fabrieken geopend en steeg het aantal inwoners tot 5579. In een tijdsbestek van 60 jaar was het aantal huizen meer dan verdrievoudigd. De 6000 m² grote vijver van Heiligenstadt, waarin de bewoners vroeger baden, werd het slachtoffer van deze bouwhausse. Het werd een probleem als gevolg van vervuiling en werd in de jaren 1920 gedempt.
Heiligenstadt na de integratie in de stad WenenEdit
In 1892 werd Heiligenstadt officieel geïntegreerd in de stad Wenen, samen met de omliggende voorsteden Sievering, Grinzing, Oberdöbling, Unterdöbling, Nußdorf en Kahlenbergerdorf.
In 1898 werd het door Otto Wagner ontworpen station Heiligenstadt geopend als overstapplaats tussen de in 1870 in gebruik genomen keizerlijke Frans Jozefspoorlijn, de Wiener Stadtbahn en de Vorortelinie. Tegenwoordig is het station ook een belangrijk busstation voor bussen binnen Wenen en naar Klosterneuburg.
Na de Eerste Wereldoorlog voerde het sociaal-democratische stadsbestuur een beleid van het bouwen van betaalbare woonruimte om de miserabele levensomstandigheden van de arbeidersklasse te verbeteren. Daartoe werd in Heiligenstadt het enorme Karl-Marx-Hof gebouwd op een terrein waar tot in de 12e eeuw een arm van de Donau had gelegen die diep genoeg was om er schepen te laten varen en waar later fruit- en groentetuinen hadden gestaan. Het complex, dat 1382 appartementen omvat, werd gebouwd door Karl Ehn, een van de leerlingen van Otto Wagner en technisch directeur van de stad Wenen. De Karl-Marx-Hof werd later beroemd om zijn rol in de Februarije-opstand van 1934, toen opstandige arbeiders onderdak vonden in het gebouw.