Detailed fact sheet

Wprowadzenie

Nazwa choroby Chagasa pochodzi od nazwiska brazylijskiego lekarza Carlosa Chagasa, który odkrył ją w 1909 roku. Choroba wywoływana jest przez pasożyta Trypanosoma cruzi, który przenoszony jest na zwierzęta i ludzi przez owady występujące wyłącznie w obu Amerykach (zwłaszcza na obszarach wiejskich, gdzie powszechne jest ubóstwo). Choroba Chagasa (zakażenie T. cruzi) jest również znana jako trypanosomatoza amerykańska.

Oszacowano, że 8 do 11 milionów ludzi w Meksyku, Ameryce Środkowej i Południowej ma chorobę Chagasa, a większość z nich nie wie, że są zakażeni. Nieleczona infekcja trwa całe życie i może zagrażać życiu.

Wpływ choroby nie jest ograniczony do obszarów wiejskich Ameryki Łacińskiej, gdzie transmisja jest przenoszona przez wektory. Migracje ludności na dużą skalę z obszarów wiejskich do miejskich w Ameryce Łacińskiej i innych regionach świata spowodowały wzrost rozmieszczenia geograficznego i zmianę epidemiologii choroby Chagasa. W Stanach Zjednoczonych i innych regionach, w których choroba Chagasa występuje, choć nie na poziomie endemicznym, strategie kontroli powinny koncentrować się na zapobieganiu transmisji spowodowanej transfuzjami krwi, przeszczepami narządów oraz przenoszeniem choroby z matki na dziecko (wrodzonym).

Top of page

How is Chagas disease contracted?

Ludzie mogą zarazić się na kilka sposobów. Na obszarach, gdzie choroba Chagasa występuje endemicznie, główną formą jej przenoszenia są wektory. Owady będące nosicielami znane są jako triatominy. Te krwiopijne owady zarażają się poprzez ugryzienie zakażonego zwierzęcia lub zakażonej osoby. Po zarażeniu, owad wydala pasożyty T. cruzi w swoim kale. Insekty znajdują się w domach wykonanych z materiałów takich jak błoto, adobe, strzecha i strzecha palmowa. W ciągu dnia owady chowają się w szczelinach ścian i dachów, a w nocy, gdy mieszkańcy śpią, wychodzą z kryjówek. Ponieważ mają tendencję do kąsania ludzi w twarze, triatominy są również znane jako „robaki do całowania”. Po ugryzieniu i spożyciu krwi wypróżniają się na człowieka. Człowiek może się zarazić, jeśli pasożyty T. cruzi obecne w odchodach owadów dostaną się do organizmu przez błony śluzowe lub skaleczenia skóry. Nie zdając sobie z tego sprawy, śpiąca osoba może przypadkowo zadrapać lub wetrzeć kał w ranę po ugryzieniu, oczy lub usta.

Ludzie mogą również zarazić się poprzez następujące drogi:

• spożycie niedogotowanej żywności zanieczyszczonej odchodami zakażonych owadów;
• przeniesienie wrodzone (z ciężarnej kobiety na jej dziecko);
• przetoczenie krwi;
• przeszczep narządów; oraz
• przypadkowe narażenie w laboratorium.

Na ogół uważa się, że karmienie piersią nie stanowi ryzyka, nawet jeśli matka ma chorobę Chagasa. Jednakże, jeśli matka ma popękane sutki lub jeśli jest krew w mleku matki, powinna odciągnąć mleko i wyrzucić go aż sutki leczyć i krwawienie zatrzymuje.

Choroba Chagasa nie jest przenoszona z osoby na osobę, jak przeziębienie lub grypa, ani nie jest przenoszona przez przypadkowy kontakt.

Góra strony

Jeśli mam chorobę Chagasa, czy członkowie mojej rodziny powinni zostać przebadani w celu ustalenia, czy są zakażeni?

Możliwe. Powinny one zostać przebadane, jeśli:

• mogły zarazić się w ten sam sposób, w jaki zaraziłeś się Ty, na przykład przez przenoszenie przez wektory w Ameryce Łacińskiej;
• otrzymały krew lub narządy, które oddałeś im po tym, jak się zaraziłeś;
• są Twoimi dziećmi i urodziły się po tym, jak się zaraziłeś; lub jeśli
• istnieją inne powody, aby sądzić, że mogą one mieć chorobę Chagasa.

Top of page

Gdzie na świecie występuje choroba Chagasa?

Osoby z chorobą Chagasa można znaleźć w dowolnym miejscu na świecie. Jednakże przenoszenie choroby przez wektory jest ograniczone do Ameryki Łacińskiej, głównie do niektórych obszarów wiejskich Meksyku, Ameryki Środkowej i Południowej. W niektórych regionach Ameryki Łacińskiej udało się powstrzymać przenoszenie choroby przez wektory dzięki programom kontroli wektorów. Przenoszenie przez wektory nie występuje na obszarze Karaibów (np. Puerto Rico, Kuba). Rzadkie przypadki choroby Chagasa przenoszonej przez wektory zaobserwowano w południowo-wschodniej części Stanów Zjednoczonych.

Top of page

Jakie są oznaki i objawy choroby Chagasa?

Większość informacji klinicznych na temat choroby Chagasa pochodzi z doświadczeń osób, które zaraziły się nią w dzieciństwie poprzez przenoszenie przez wektory. Nasilenie i przebieg zakażenia mogą być różne u osób, które zaraziły się na różnych etapach życia i zaraziły się chorobą w różny sposób lub przez różne szczepy pasożyta T. cruzi.

Choroba Chagasa ma dwie fazy: fazę ostrą i fazę przewlekłą. Obie fazy mogą być bezobjawowe lub zagrażające życiu.

Faza ostra występuje w pierwszych tygodniach lub miesiącach od zakażenia. Zwykle pozostaje niezauważona, ponieważ nie daje żadnych objawów lub wykazuje jedynie łagodne oznaki i objawy, które nie są charakterystyczne dla choroby Chagasa. Objawy zauważone przez pacjenta mogą obejmować gorączkę, zmęczenie, bóle ciała, bóle głowy i wysypkę. Objawy wykryte w badaniu fizykalnym mogą obejmować łagodne powiększenie wątroby lub śledziony, obrzęk gruczołów i miejscowy stan zapalny (chagoma), w miejscu wniknięcia pasożyta do organizmu. Najbardziej rozpoznawalnym wskaźnikiem choroby Chagras w jej ostrej fazie jest objaw Romana, który obejmuje obrzęk powieki po stronie twarzy w pobliżu rany po ukąszeniu lub miejsca, w którym znajdowały się odchody owada, które mogły dostać się do oka przez przypadek, gdy pacjent pocierał twarz. Nawet jeśli objawy pojawią się w ostrej fazie choroby, zwykle ustępują samoistnie w ciągu kilku tygodni lub miesięcy. Nawet jeśli objawy znikną, infekcja będzie się utrzymywać, jeśli nie będzie leczona. Rzadko, małe dzieci (<5%) umierają z powodu ciężkiego zapalenia lub zakażenia mięśnia sercowego (zapalenie mięśnia sercowego) lub mózgu (zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych). Faza ostra może być również ciężka u osób z osłabionym układem odpornościowym.

Podczas fazy przewlekłej zakażenie może pozostać bezobjawowe przez dziesiątki lat lub nawet przez całe życie. Jednak u niektórych osób występują:

• powikłania sercowe, które mogą obejmować powiększenie serca (kardiomiopatia), niewydolność serca, zmieniony rytm serca lub częstość akcji serca oraz zatrzymanie akcji serca (nagła śmierć); lub
• powikłania jelitowe, które mogą obejmować powiększenie przełyku (megaesophagus) lub okrężnicy (megacolon) i mogą powodować trudności w jedzeniu lub wypróżnianiu.

Średnie ryzyko wystąpienia jednego lub więcej z tych powikłań w ciągu całego życia wynosi około 30%.

Top of page

Co powinienem zrobić, jeśli wydaje mi się, że mam chorobę Chagasa?

Należy omówić te obawy z pracownikiem służby zdrowia, który zbada Cię i zada Ci pytania (na przykład o Twój stan zdrowia i miejsce zamieszkania). Chorobę Chagasa diagnozuje się na podstawie badań krwi. Jeśli zostanie stwierdzone, że cierpisz na chorobę Chagasa, należy wykonać badanie mierzące czynność serca (elektrokardiogram), nawet jeśli czujesz się dobrze. Możesz zostać skierowany do specjalisty w celu przeprowadzenia dalszych badań i leczenia.

Top of page

Jak leczy się chorobę Chagasa?

Istnieją dwa podejścia do leczenia i oba mogą ratować życie:

• leczenie przeciwpasożytnicze, w celu zabicia pasożyta; oraz
• leczenie objawowe, w celu kontrolowania objawów i oznak zarażenia.

Leczenie przeciwpasożytnicze jest najbardziej skuteczne we wczesnej fazie zarażenia, ale nie jest ograniczone do przypadków w ostrej fazie. W Stanach Zjednoczonych ten rodzaj leczenia jest dostępny za pośrednictwem CDC. Twój dostawca usług medycznych może skonsultować się z pracownikami CDC, aby ustalić, czy powinieneś być leczony i jaki rodzaj leczenia jest zalecany. Większość ludzi nie musi być hospitalizowana podczas leczenia.

Leczenie objawowe może pomóc ludziom, którzy mają problemy z sercem lub jelitami spowodowane przez chorobę Chagasa. Na przykład, rozruszniki serca i leki kontrolujące nieregularne bicie serca mogą uratować życie niektórym pacjentom z przewlekłą chorobą serca.

Top of page

Planuję podróż do obszarów wiejskich Ameryki Łacińskiej, gdzie może występować choroba Chagasa. Jak mogę zapobiec zakażeniu?

Nie ma obecnie leków ani szczepionek zapobiegających zakażeniu. Podróżni śpiący w pomieszczeniach zamkniętych w dobrze skonstruowanych budynkach (np. w pokojach hotelowych z klimatyzacją lub moskitierami) są w niewielkim stopniu narażeni na kontakt z zarażonymi pluskwami triatomowymi, ponieważ są one bardziej aktywne w nocy. Środki zapobiegawcze obejmują spryskiwanie zarażonych mieszkań środkami owadobójczymi, stosowanie trwałych moskitier nasączonych środkami owadobójczymi, noszenie odzieży ochronnej i stosowanie środków odstraszających owady na odsłonięte części skóry. Ponadto, podróżni powinni być świadomi innych możliwych dróg przenoszenia, w tym przenoszenia przez krew i żywność.

Top of page

This fact sheet is intended to provide information only and should not be used for self-diagnosis or in place of medical consultation. Jeśli masz jakiekolwiek pytania dotyczące stanu opisanego powyżej lub uważasz, że możesz mieć zakażenie pasożytnicze, skonsultuj się z dostawcą opieki zdrowotnej.

Jeśli masz jakiekolwiek pytania dotyczące stanu opisanego powyżej lub uważasz, że możesz mieć zakażenie pasożytnicze, skonsultuj się z dostawcą opieki zdrowotnej.