Władysław II Jagiełło

Rządy w Polsce i na Litwie

W polityce zagranicznej Władysław miał do rozwiązania cztery główne problemy: przywrócenie pozycji Litwy i Polski wobec Zakonu Krzyżackiego; powstrzymanie agresji Tatarów; odzyskanie okupowanej przez Węgry Rusi oraz rozszerzenie wpływów Polski na południowym wschodzie wobec jej węgierskiego rywala. We wszystkich dziedzinach Władysław odnosił sukcesy – w odniesieniu do dwóch pierwszych problemów dzięki pomocy wojskowej energicznego Witolda. W serii wojen (1409-11, 1414, 1422, 1431-32), z których pierwszą była bitwa pod Grunwaldem (15 lipca 1410 r.), Zakon Krzyżacki został pokonany i stracił czołową pozycję w północno-wschodniej Europie. Straty terytorialne zakonu były niewielkie (Żmudzią na Litwie i niewielkim terytorium nad Wisłą w Polsce), ale jego potęga militarna i finansowa została raz na zawsze osłabiona.

Co do Tatarów, pokonali oni Witolda w 1399 r. w bitwie nad Worsklą, kosztem zdecydowanego ograniczenia własnej ekspansji terytorialnej. Dla Władysława było to podwójne zwycięstwo: Tatarzy zostali osłabieni, a dążenia Witolda do uzyskania pełnej niezależności na potężniejszej Litwie zakończyły się klęską.

Ruś została odzyskana od Węgier już w 1387 r., a Polska urosła w siłę na tyle, że książę mołdawski stał się jej wasalem. W 1412 r. Władysław porozumiał się nawet z Węgrami, dawnym sojusznikiem Zakonu Krzyżackiego, w zamian za pożyczkę. Wciąż jednak grał ostrożnie: popierał husytów w ich walce z królem Czech i Węgier Zygmuntem, ale powstrzymywał się od interwencji. Władysław zakończył swe panowanie dobrymi stosunkami między Polską a Węgrami.

W polityce wewnętrznej Władysław odnosił mniejsze sukcesy. Energicznie chrystianizował te części Litwy, które były jeszcze pogańskie, ale nie był w stanie włączyć Litwy do Polski, jak obiecywał, i był zmuszony pozwolić Witoldowi działać praktycznie jako suwerenowi. Po śmierci Witolda w 1430 r. Władysław nadal nie był w stanie przywrócić swej władzy na Litwie, a po okresie wojny domowej brat Witolda został namiestnikiem na Litwie. W Polsce szlachta umocniła swoją pozycję, zwłaszcza w drugiej połowie panowania Władysława, a Władysław nie był w stanie pozyskać mieszczan na swoją stronę i wykorzystać ich politycznie jako przeciwwagi dla szlachty. W sprawach religii narodowej król wykazał się stanowczością, zwłaszcza w próbie stłumienia polskich zwolenników Jana Husa.

Władysław zmarł w 1434 roku. Po ślubie z Jadwigą żenił się trzykrotnie. Jego czwarta żona została matką przyszłych królów Władysława III i Kazimierza IV.

Gotthold K.S. Rhode

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany.