In een oogopslag…
Politieke bekendheid groeide
Bronnen
Journalist, politiek activist
Nnamdi Azikiwe speelde een sleutelrol in de opkomst van Nigeria als vrije natie en was de eerste president van Nigeria nadat het in 1960 onafhankelijk was geworden van Groot-Brittannië. Een groot deel van zijn leven werkte hij als journalist en politicus om een einde te maken aan de Britse controle over Nigeria. Azikiwe, algemeen bekend als “Zik van Afrika”, was ook een mentor van Kwame Nkrumah, die als president van Ghana aan het hoofd kwam te staan van het eerste Afrikaanse land dat zich van de Europese overheersing bevrijdde.
Zoals geschreven in een overlijdensbericht in een nummer van Jet uit 1996, “Bekend als een krachtig voorvechter van Afrikaanse onafhankelijkheid van de Europese koloniale overheersing, bereikte Dr. Azikiwe de zeldzame status van nationale held, bewonderd over de regionale en etnische scheidslijnen in zijn land heen.” Azikiwe was een groot deel van zijn leven een fervent verdediger van zijn Ibo-volk, en hij hielp de Biafraanse burgeroorlog te beëindigen die zijn stam aan het eind van de jaren zestig onderdrukte. Hij stond bekend als een charismatisch redenaar die grote menigten kon meeslepen met zijn nadrukkelijke voordracht, en hij reisde vaak naar andere landen om zijn doelen te promoten.
Azikiwe werd in 1904 in het noorden van Nigeria geboren als zoon van een lid van de Ibo-stam die voor de regering werkte. Zijn vroege schoolopleiding genoot hij aan de door de Engelsen geleide Church Missionary Society’s Central School in Onitsha en het Hope Waddel Training Institute in Calabar. Nadat Azikiwe in 1925 als beste van zijn klas was afgestudeerd aan de Methodist Boys’ High School in Lagos, gaf zijn vader hem wat geld zodat hij naar de Verenigde Staten kon reizen om zijn opleiding voort te zetten.
Azikiwe’s Amerikaanse studie begon aan de Howard University, waar hij voetbal speelde en les kreeg van Ralph Bunche, die later bekendheid verwierf als diplomaat. Tijdens zijn verblijf in de Verenigde Staten studeerde hij ook aan het Storer College in West Virginia, de Lincoln University in Pennsylvania en de Columbia University in New York City. Nadat hij in 1930 zijn B.A. behaalde aan de Lincoln University, bleef Azikiwe nog twee jaar als instructeur en om zijn doctoraal werk voort te zetten. Hij zette zijn eerste stappen als journalist tijdens zomerbaantjes als verslaggever bij de Baltimore Afro-American, Philadelphia Tribune, en de Associated Negro Press in Chicago.
In 1934 keerde hij na vijf jaar in de Verenigde Staten terug naar Afrika en maakte daar zijn debuut als journalist en werd hoofdredacteur van de African Morning Post
In vogelvlucht…
Boren Benjamin Azikiwe op 16 november 1904, in Zungeru, Nigeria; overleden 1996; gehuwd met Flora Ogbenyeanu Ogoegbunam, 1936; kinderen: drie zonen, één dochter. Opleiding: Lincoln University, B.A., 1930; University of Pennsylvania, M.A. Studeerde aan Howard University en Columbia University;
Werd de eerste Nigeriaan die in de Verenigde Staten studeerde, 1925; was docent aan Lincoln University, 1931-34; werd redacteur van African Morning Post, Ghana, 1934; richtte West African Pilot, Nigeria, 1937 op; hielp bij de oprichting van de National Council of Nigeria and the Cameroons (NCNC), 1944; werd voorzitter van de NCNC, 1946-60; werd lid van de Nigeriaanse wetgevende raad, 1947; werd verkozen in de assemblee van de oostelijke regio van Nigeria, 1953; werd premier van de assemblee van de oostelijke regio, 1954; werd voorzitter van de Nigeriaanse senaat, 1959; werd gouverneur-generaal van Nigeria, 1960; was president van de Nigeriaanse republiek, 1963-66.
Geselecteerde onderscheidingen: Nnamdi Azikiwe Distinguished Endowed Chair in International Relations, Lincoln University.
in Accra, Goudkust (wat later Ghana werd). Drie jaar later startte hij de West African Pilot in Lagos, Nigeria, en bouwde vervolgens zijn krantenbezit uit tot vier andere stadskranten. Azikiwe gebruikte zijn verschillende publicaties om actief nationalistisch enthousiasme te bevorderen en raciale vooroordelen in de Afrikaanse koloniën aan te vallen.
Politieke bekendheid groeide
Beginnend in het midden van de jaren 1940, zette Azikiwe zijn zaak voor Nigeriaanse autonomie ook op het politieke front door. Hij speelde een sleutelrol bij de oprichting van de Nationale Raad van Nigeria en de Kameroen (NCNC) in 1944, waarvan hij de eerste secretaris-generaal werd en vervolgens de voorzitter in 1946. Onder Azikiwe’s leiding werden de NCNC en het Ibo-volk steeds belangrijker. Hij gebruikte de NCNC om verschillende hervormingen door te drukken, waaronder algemeen stemrecht voor volwassenen, rechtstreekse verkiezingen, controle van het ambtenarenapparaat door Afrikaanse ministers en Nigeriaanse controle over de strijdkrachten van het gebied. Azikiwe werd een doorn in het oog van de status quo in 1947 toen hij lid werd van de wetgevende raad in Nigeria. In deze functie streefde hij naar verbetering van de omstandigheden voor zijn volk via veranderingen in de grondwet. Tijdens een bezoek aan Engeland in 1947 vertelde hij de Britten dat er grote problemen zouden ontstaan als Nigeria niet binnen 15 jaar de vrijheid zou krijgen, aldus een artikel in de New York Herald Tribune.
Nadat in 1951 een nieuwe grondwet voor Nigeria was opgesteld, kregen de belangen van de drie regio’s van het land voorrang boven het belang van het hele land. Azikiwe hield in deze periode een politieke evenwichtsoefening om zijn macht te behouden. In 1952 was hij de eerste oppositieleider van de NCNC in het Westelijk Huis van Assemblee geworden, waarna hij in 1953 werd verkozen in het Oostelijk Huis van Assemblee. In de zomer van dat jaar reisde hij met een Nigeriaanse delegatie naar Londen en eiste dat Nigeria binnen drie jaar zelfbestuur zou krijgen. Er ontstonden geschillen over de eis van Groot-Brittannië om Lagos, de hoofdstad en belangrijkste havenstad van Nigeria, te scheiden van de westelijke regio. Begin 1954 vonden in Lagos verdere besprekingen tussen de verschillende partijen plaats, waarbij werd afgesproken dat in 1956 een meer definitieve conferentie over de toekomst van Nigeria zou worden gehouden.
Azikiwe bouwde zijn macht in de oostelijke regio uit en werd daar in 1954 premier nadat een nieuwe grondwet van kracht was geworden. Hij zette een nieuw onderwijsprogramma op in zijn regio en speelde een belangrijke rol in het feit dat Nigeria de belangrijkste exporteur van studenten voor studies in het buitenland in Afrika werd. In 1954 bezocht Azikiwe Europa, Engeland, de Verenigde Staten en Canada met leden van de economische commissie van de oostelijke regio om investeringen te bevorderen voor ontwikkelingen in textiel, plantaardige olieraffinaderijen, staal en chemicaliën.
Azikiwe had uitgebreide zakelijke belangen die hem in de jaren 1950 een aanzienlijk inkomen opleverden. In het midden van de jaren 1950 werd hij door andere leiders beschuldigd van corruptie. Hij werd ervan beschuldigd 5,6 miljoen dollar aan regeringsfondsen te hebben opgenomen en die te hebben gestort in een bank waarvan hij aandeelhouder was om de ondergang van de bank te voorkomen, volgens een artikel in Time magazine uit 1956. Ondanks het feit dat hij in 1957 door een Brits tribunaal schuldig werd bevonden aan onbehoorlijk gedrag, werd Azikiwe toch herkozen als premier toen hij onder druk zijn wetgevende macht ontbood en opriep tot nieuwe verkiezingen in 1956. “Toen vijf jaar voor de onafhankelijkheid aan het licht kwam dat Azikiwe zijn politieke positie had gebruikt om zijn financiële belangen te behartigen via de African Continental Bank, behield hij nog steeds de steun van de Ibo in de Oostelijke regio; want zij geloofden dat hij voor hen werkte en dus het recht had om rijk te worden,” merkte John Hatch op in Africa Emergent.
Azikiwe’s politieke houding in deze tijd was duidelijk in het voordeel van zijn Ibo-stam en de Ibibio-sprekende volkeren van de Oostelijke regio. Nadat Obafemi Awolowo, een vijand van Azikiwe, de Actiegroep in het Westen had opgericht, sloot Azikiwe zich aan bij Abubakar Tafaw Balewa, die de controle had gekregen over het Noordelijk Volkscongres. Aangezien de Noordelijke regio het dichtst bevolkt was en een politieke houding had die meer aanvaardbaar was voor de zich terugtrekkende Britten, begon Balewa in 1957 een nieuw nationaal regime te leiden. Azikiwe’s bondgenootschap met Balewa hielp hem in 1959 president van de senaat te worden en vervolgens gouverneur-generaal.
Toen in 1960 de eerste onafhankelijke regering van Nigeria werd gevormd door een coalitie van noordelijke en oostelijke politieke partijen, werd Azikiwe benoemd tot president en Balewa tot premier. Hoewel nieuwe verkiezingen in 1964 Azikiwe in functie hielden, leidde politieke instabiliteit tot onrust in het hele land. In januari 1966 werd Azikiwe door een militaire staatsgreep van de macht verdreven. Nadat Biafra zich in 1967 probeerde af te scheiden van Nigeria en een burgeroorlog in het land ontketende, steunde Azikiwe zijn mede-Ibo’s en reisde hij veel naar andere Afrikaanse landen om erkenning van Biafra als onafhankelijke natie te verkrijgen. In 1969 haalde hij zich de woede van zijn vroegere aanhangers op de hals toen hij de federale regering in de oorlog begon te steunen. In de jaren na de oorlog werd Azikiwe een belangrijke tegenstander van de regeringspartij. Na de invoering van een nieuwe grondwet in Nigeria in 1978, die een einde maakte aan een 12 jaar durend verbod op politieke partijen, stelde hij zich kandidaat voor de nieuwe Nigeriaanse Volkspartij, maar hij werd verslagen.
Gedurende zijn hele carrière gebruikte Azikiwe zijn nationalistische pers, politieke connecties en verwantschap met zijn stam om onderwijs, zelfbestuur, welzijn en vooruitgang te bevorderen. Hij schreef ook meer dan een dozijn boeken over de strijd voor Afrikaans nationalisme en andere onderwerpen. Hij overleed in 1996 na een lang ziekbed, op 91-jarige leeftijd.
Bronnen
Boeken
Azikiwe, Nnamdi, My Odyssey: An Autobiography, Praeger, 1970.
Glickman, Harvey, editor, Political Leaders of Contemporary Africa South of the Sahara, Greenwood Press, 1992.
Hatch, John, Africa Emergent: Africa’s Problems Since Independence, Henry Regnery Company, 1974.
Markovitz, Irving Leonard, African Politics and Society: Basic Issues and Problems of Government and Development, The Free Press, 1970, pp. 456-457.
Olisa, Michael S. O., and Odinchezo M. Ikejiani-Clark, editors, African Revolution, Africana-FEP Publishers, 1989.
Rake, Alan,100 Great Africans, Scarecrow Press, 1994, pp. 383-387.
Segal, Ronald, African Profiles, Penguin, 1962.
Zik, A Selection from the Speeches of Nnamdi Azikiwe, Cambridge University Press, 1961, p. 72.
Periodieken
Black Collegian, december 1981/januari 1982, pp. 90-96.
Jet, 3 juni 1996, p. 16.
Negro History Bulletin, februari 1961, pp. 104-109.
New York Herald Tribune, 21 december 1947.
Journal of Modern African Studies, juni 1974, pp. 245-263.
Time, 5 augustus 1956; 25 maart 1957, p. 33.
-Ed Decker