Voordat er een Times Square was, stond het kruispunt van Broadway en Seventh Avenue in de bovenstad bekend als Longacre Square, vernoemd naar het Londense koetsdistrict. Long Acre in Londen stond bekend om zijn paardenkoetsindustrie, een business die gedeeld werd in Manhattan’s Longacre Square totdat het nachtleven en de theaters de meer rustieke handel verdrongen. De dichtheid en de ontwikkeling van de stad werkten zich een weg naar de bovenstad en duwden het theaterdistrict in de jaren 1880 en ’90 naar deze regio. In de jaren ’90 bloeide het op en het zandlopervormige district tussen 42nd en 47th Streets zou de crux worden van Broadway – de industrie, niet alleen de straatnaam – ook wel de Great White Way genoemd.
Vele bedrijven wedden dat de eerste metro van New York commercieel succes zou brengen en probeerden hun bedrijven in de buurt ervan te vestigen. De New York Times was een van die bedrijven, die in 1904 de op een na hoogste wolkenkrabber van de stad bouwde op de plaats van het Pabst Hotel, dat hierboven is afgebeeld. De Times Corporation diende samen met de Interborough Rapid Transit Company ook een verzoekschrift in bij de stad om Longacre Square om te dopen tot Times Square, dat nog datzelfde jaar werd ingewilligd. Het Times Square station werd onmiddellijk het belangrijkste knooppunt van het metrosysteem(1) , en is nog steeds het meest gebruikte doorgangsstation van de stad. Hoewel opschepperig, was de Times met zijn kop “Times Square is de naam van het nieuwe centrum van de stad.” een vooruitziende blik. De New York Times gaf dat jaar het eerste nieuwjaarsfeest op Times Square, ter ere van de opening van het gloednieuwe Times Building.
Hoewel Longacre Square de officiële term was vóór de naamsverandering van Times Square, lag dit gebied aan het noordelijke uiteinde van wat de politie van die tijd The Tenderloin noemde. Theaters waren er in overvloed, net als bordelen, en de politie van die tijd stond erom bekend te profiteren van de ondeugd door het innen van steekpenningen(2). De bijnaam “Tenderloin” bleef niet hangen zoals in San Francisco, waar nog steeds een gebied met die naam bestaat, maar de reputatie van prostitutie, bordelen, saloons en nachtclubs zou blijven hangen.
Times Square had maar een paar jaar nodig om over te schakelen van schilderachtig naar commercieel. Bovenstaande foto uit 1909 toont een bescheiden uithangbordwinkel en toggery, maar ook het Gaiety Theater en Churchill’s restaurant. Churchill’s was een van de kreeftenpaleizen in de buurt, beschreven als de eerste nachtclubs van de stad: duur, elegant ingericht, met orkesten, dans en dansshows(3). Kreeftenpaleizen serveerden kreeft, maar ze zorgden ook voor een feestelijke sfeer. Ze floreerden tot het verbod op de handel en waren een kenmerkend element van het vroege Times Square(4). Een gids uit die tijd noemt zelfs restaurants met cabaret en dansen met een ster, waaronder Churchill’s.
De bovenstaande afbeelding uit 1912 laat iets zien waar Times Square bekend om staat: sensationele en impactvolle reclame. De komst van de neonreclame zou vooral het aanzicht van Times Square veranderen, omdat adverteerders met elkaar wedijverden om de meest in het oog springende uitstalling. In Times Square Spectacular, schreef auteur Darcy Tell, “de meest populaire attracties in de wijk waren gratis: enorme elektrische reclameborden die uitgroeiden op daken over heel Times Square. Zelfs op zondagavonden, wanneer de theaters gesloten waren, kwamen mensenmassa’s Broadway op en neer slenteren naar de nieuwste oogverblindende spektakels.”
Broadway kreeg de bijnaam “The Great White Way” rond de tijd dat het (mogelijk) de eerste straat in Amerika werd die volledig werd verlicht door elektrisch licht. De bijnaam schoof op langs de avenue en tegen de tijd dat Times Square de naam kreeg, was het daar al. De elektrisch verlichte reclame van het plein hielp de term te beklijven. Na verloop van tijd zouden de advertenties nog helderder en grootser worden, en de theaters zouden gecentreerd blijven langs Times Square. Eén adverteerder, O.J. Gude, wordt toegeschreven als de schepper van de “Great White Way.” Zijn advertenties veranderden het landschap en hadden een blijvende impact.
Revues, zoals Ziegfield Follies, waren populair in de begindagen van Times Square. De toevloed van cabaret veranderde de sfeer van de kreeftenpaleizen in wat velen als minder “high class” beschouwden. Er was ook een toevloed van bioscopen na 1914. Het Strand theater opende in april 1914 – een enorm filmpaleis dat bijna 3.500 zitplaatsen bood. Filmpaleisvoorstellingen domineerden de scène voor de volgende jaren en ze namen de uitgebreide verlichte reclamestijlen over om bioscoopbezoekers aan te trekken.
Het bord van Wrigley’s dat u hierboven ziet, stond er van 1917-1924 en was een heel huizenblok lang. Mensenmassa’s kwamen alleen al om naar dit bord te staren, en tijdens de Eerste Wereldoorlog hielp het de verkoop van oorlogsobligaties te bevorderen. Toen het geïnstalleerd werd, was het het grootste bord ooit van de Gude Company. Reclame, films en toerisme zouden Times Square domineren tijdens de jaren 1920, toen het verbodsbeleid en de daaropvolgende economische depressie ervoor zouden zorgen dat andere soorten bedrijven op Times Square zouden verdwijnen, zoals cabarets en theaters(5).
Vele theaters met levende optredens werden tijdens de Grote Depressie omgebouwd tot filmtheaters. Vooral de vaudeville werd zwaar getroffen door de komst van de geluidsfilm. De Depressie zorgde voor een toename van schunnig amusement en verschillende burlesque shows, theaters die zich toelegden op ‘moord, chaos en avontuur’, en na de drooglegging werden er verschillende kleine bars geopend(6). De Encyclopedia of New York City stelt dat “de buurt dramatisch veranderde na de beurskrach van 1929. Er werden maar weinig nieuwe theaters gebouwd en tijdens de Depressie werden veel bestaande theaters omgebouwd tot goedkope ‘grinder’ huizen die doorlopend seksueel expliciete films vertoonden”. Dit tijdperk bracht ook burleske shows, peepshows, penny arcades en dime museums naar de buurt.
De dienstverlening op de IRT Flushing Line (7 Train) metrolijn onder 42nd Street werd uitgebreid toen de lijn in de jaren 1920 werd uitgebreid van Grand Central naar Times Square. Bovendien maakte deze trein deel uit van de inspanningen van de stad om mensen naar de Wereldtentoonstelling van 1939 (verslagen bij NYPL) in Queens te krijgen. WPA-medewerkers verwijderden verschillende van de bestaande bovengrondse tramsporen toen de metrodiensten toenamen.
De glamoureuze reputatie van Times Square bleef grotendeels intact tijdens de Grote Depressie, ondanks de instroom van meer ‘vunzige’ zaken, en de Tweede Wereldoorlog bracht hernieuwde welvaart, evenals veel zaken die tegemoetkwamen aan het vermaak van militair personeel op hun weg overzee. Popcultuur zoals het Broadway toneelstuk en de Hollywood film On the Town tonen dit aan, maar het gebied werd al snel een toevluchtsoord voor prostitutie en oplichters. Pogingen om de groei van seks-gerelateerde bedrijven in de jaren 1950 tegen te gaan misten meestal hun doel. Bekijk de beelden van Times Square in de jaren 1950 via YouTube.
In 1960 stond er in de New York Times een artikel met de titel “Life on W. 42nd St. A Study in Decay” waarin het gebied “the ‘worst’ in town” werd genoemd. In dit artikel staat de verslaggever stil bij de elementen die Times Square zijn reputatie bezorgden: vandalisme, prostitutie (hetero- en homoseksueel), rondhangen (vooral in de metrohallen), winkels die messen of seksueel expliciet materiaal verkochten, grindhouse-theaters, en geloof het of niet, eenzaamheid en rock ‘n’ roll. In het boek The Devil’s Playground analyseert auteur James Traub het artikel, dat voorpaginanieuws was in de Times, met de opmerking dat het op Times Square niet plotseling meer afwijkend was geworden, alleen maar zichtbaarder.
In het Times-artikel uit 1960 wordt uitvoerig ingegaan op de homoseksuele aanwezigheid op Times Square, die inmiddels behoorlijk zichtbaar was geworden. Verschillende geschiedenissen van het gebied, met name Times Square Red, Times Square Blue en Inventing Times Square, en de website van de Times Square Alliance geven aan dat de homogeschiedenis van Times Square vrij lang is. Na Stonewall in 1969, marcheerde het Gay Liberation Front op Times Square.
Extra zichtbaarheid van het gebied kwam van de Oscarwinnende film Midnight Cowboy. Dit artikel van de Bowery Boys geeft een uitgebreid overzicht van de film en de relatie met locaties in New York, voornamelijk langs Times Square.
De film Taxi Driver uit 1976 “begint met een wazige surrealistische tocht door Times Square en de omliggende blokken”, dus Times Square als decor in dit tijdperk vertelt kijkers in wezen veel over wat ze moeten weten over Robert De Niro’s hoofdpersonage Travis Bickle, die in de nachtploeg taxi’s bestuurt in het toppunt van seventies seediness. De Scouting NY ‘voor en na’-beelden laten echt de opmerkelijke veranderingen zien die Times Square heeft gezien sinds de revitalisatie-inspanningen in de jaren ’80 en ’90 op gang kwamen.
Burgemeesters Ed Koch en David Dinkins hadden allemaal de hand in de ontwikkelingsplannen voor Times Square, maar burgemeester Rudy Giuliani wordt het vaakst geassocieerd met de beweging die grote bedrijven, zoals grootschalige theaters, winkels, restaurants en hotels, terugbracht naar Times Square. De regering van burgemeester Michael Bloomberg bracht voetgangerspleinen aan, waardoor meer vrije beweging in het gebied mogelijk werd. De herontwikkeling van Times Square, soms “Disneyficatie” genoemd, is de laatste 30 jaar intensief geweest. Deze interactieve functie van de New York Times toont de veranderingen. In de loop der tijd heeft Times Square zowel het hoge leven als de onderbuik van New York geboden, en het lijkt erop dat New Yorkers beide aspecten van hun stad verlangen.
Huidig Google Street View toont een ander Times Square, het product van twee dozijn jaren van revitaliseringsinspanningen. One Times Square wordt aan het oog onttrokken door de elektronische reclameborden die meer inkomsten opleveren dan het verhuren van het gebouw aan huurders zou opleveren. Het is nog steeds een plaats van theatercultuur, van enorme hotels, van drukke metro’s (de drukste!), en van winkelen.
Meer beelden van Times Square zijn beschikbaar in NYPL Digital Collections, het collectieportaal van het Museum of the City of New York, en via het Gemeentearchief.
A Times Square History Reading List
Inventing Times Square: Commerce and Culture at the Crossroads of the World onder redactie van William R. Taylor
Times Square Spectacular: Lighting Up Broadway door Darcy Tell
The Devil’s Playground: Een eeuw van plezier en winst op Times Square door James Traub
Times Square: A Pictorial History door Jill Stone
Where the Ball Drops: Days and Nights in Times Square door Daniel Makagon
On the Town : Hundred Years of Spectacle in Times Square door Marshall Berman
Ghosts of 42nd Street: A History of America’s Most Infamous Block door Anthony Bianco
The Century in Times Square
Tales of Times Square door Josh Alan Friedman