Pierwszą powieścią „non-fiction” była Operación Masacre, ukończona w 1957 roku przez Argentyńczyka Rodolfo Walsha. Drugą, a pierwszą anglojęzyczną książką była In Cold Blood Trumana Capote’a, która stała się historycznym przykładem dziennikarstwa narracyjnego w formie powieści. Opublikowana w 1965 roku, pomogła zademonstrować pisarzom możliwość wykorzystania technik twórczych przy jednoczesnym trzymaniu się wytycznych dziennikarstwa.
Chociaż Capote twierdzi, że wynalazł tę nową formę dziennikarstwa, często uważa się, że ruch twórczego pisania w dziennikarstwie powstał znacznie wcześniej. Cechy dziennikarstwa narracyjnego można znaleźć w pismach Daniela Defoe w XVIII wieku, jak również w pismach Marka Twaina w XIX wieku oraz Jamesa Agee, Ernesta Hemingwaya i Johna Steinbecka w okresie II wojny światowej.
Współczesny Capote’owi Tom Wolfe również napisał The New Journalism w 1974 roku i przypisuje mu się popularyzację dyskusji na temat stosowności narracji w dziennikarstwie. Powołuje się na Gaya Talese’a, który jest „ojcem” nowego dziennikarstwa, i daje przykład podstaw dziennikarstwa narracyjnego w swojej kompilacji „The Gay Talese Reader”.
Dzisiaj wiele powieści non-fiction wykorzystuje dziennikarstwo narracyjne do opowiadania swoich historii. Publikacje drukowane, takie jak Harper’s, The New Yorker, Esquire, Rolling Stone i The Village Voice są również mile widziane przez dziennikarzy narracyjnych.
Mainstreamowe publikacje prasowe są nadal ostrożne we wspieraniu dziennikarstwa narracyjnego zbytnio ze względu na ograniczenia czasowe i przestrzenne, i często będą drukować sporadyczne narracje w niedzielnych felietonach lub magazynach uzupełniających.
Definicje dziennikarstwa narracyjnego są liczne i zróżnicowane. Niektórzy wolą określać je mianem dziennikarstwa literackiego lub kreatywnego non-fiction. Najprościej rzecz ujmując, narracja to sposób, w jaki historia jest konstruowana poprzez określony punkt widzenia i układ wydarzeń. Nieman Program on Narrative Journalism, uruchomiony w 2001 roku, ma na celu stworzenie centrum dla nauczania, uczenia się i praktyki dziennikarstwa narracyjnego. Fundacja Niemana definiuje dziennikarstwo narracyjne jako coś więcej niż tylko opowiadanie historii: jest to złożony gatunek z wieloma warstwami i kontekstami, który, jeśli jest dobrze wykonany, ma zdolność do zreformowania gazet i uczynienia ich istotnymi i atrakcyjnymi. Ogólnie rzecz biorąc, niektóre krytyczne elementy dziennikarstwa narracyjnego obejmują następujące elementy:
– Zawiera dokładne, dobrze zbadane informacje, a jednocześnie jest interesujące w odbiorze.
– Przygląda się intrygującym ludziom, ludzkim emocjom i prawdziwym sytuacjom. Przedstawia prywatną historię kryjącą się za historią publiczną.
– Sięga poza to, co zwyczajne, łącząc relacjonowanie faktów ze stylem pisania fikcji.
Mark Kramer, były dyrektor Nieman Program on Narrative Journalism, mówi, że jest to „dziennikarstwo, które nie zakłada, że czytelnik jest robotem, które uznaje, że czytelnik dużo wie, czuje, prycha i szaleje”. Kramer podkreśla znaczenie głosu. Jego zdaniem czytelnicy piją rano kawę z gazetą. Chcą zrozumieć, a nawet utożsamić się z głosem wiadomości, ale zwykłe wiadomości są anonimowe i powściągliwe, przez co czytelnik czuje się samotny. Kiedy masz publiczność składającą się z tak wielu różnych ludzi, szlachetne wydaje się odwołanie do najmniejszego wspólnego mianownika i mówienie tylko o faktach. Ale to, co się dzieje, powoduje depersonalizację głosu w wiadomościach – dziennikarstwo narracyjne ma na celu przywrócenie ludzkiego głosu przy stole śniadaniowym. Kramer definiuje dziennikarstwo narracyjne jako pisanie, które zawiera następujące elementy:
1.Sceny;
2.Postacie;
3.Akcja, która rozwija się w czasie;
4.Głos, który ma osobowość;
5.Relacja z publicznością; oraz
6.Cel – temat, cel i powód.
.